Zmiany ogólnoustrojowe u kobiet w ciąży

Zmiany ogólnoustrojowe u kobiet w ciąży to temat, który pojawia się często wśród pań spodziewających się dziecka. W tym czasie w organizmie kobiety zachodzi wiele fizjologicznych ewolucji, do których należy m.in. zatrzymywanie wody w ustroju, wzrost częstości rytmu serca oraz zwiększenie się objętości krwi krążącej i wyrzutowej serca.

Ciąża

Ciąża to okres w życiu kobiety, który trwa od chwili zapłodnienia do momentu narodzin dziecka. Zwykle wynosi 280 dni i liczy się go od pierwszego dnia ostatniej miesiączki. Okres ciąży u każdej z kobiet przebiega w inny sposób, większa ich część jednak przechodzi ten stan dość łagodnie. Zmiany jakie zachodzą w tym czasie w organizmie uznawane są za normalne, wręcz charakterystyczne dla tego wyjątkowego stanu.

Zmiany ogólnoustrojowe u kobiet w ciąży

Wśród najczęściej występujących zmian u kobiet w ciąży wyróżnia się:

• zmiany w układzie sercowo-naczyniowym;
• zmiany w układzie oddechowym;
• zaburzenia hormonalne;
• zmiany w układzie moczowym;
• zmiany w układzie pokarmowym;
• zatrzymanie wody w organizmie;
• zmiany metaboliczne;
• zmiany w gruczole piersiowym.

1. Zatrzymanie wody w organizmie.

Jednym z najbardziej widocznych objawów ciąży jest zwiększona masa ciała, która średnio waha się w granicach 12,5 kg. Przyczynia się do tego zjawisko zatrzymania wody w organizmie od 6,5 do 8,5 litra. Warto podkreślić, że łożysko oraz płód wynoszą około 3,5 kg, płyn owodniowy to około 1 litr, z kolei przyrost łożyska naczyniowego wynosi od 1,5 do 1,6 litra. Pozostała ilość wody znajduje się w przestrzeni pozanaczyniowej, pozakomórkowej, wewnątrz komórek powiększającej się macicy, gruczołu piersiowego oraz tkance tłuszczowej.

Zobacz również: Nadmiar wody w organizmie – przyczyny i objawy.

2. Zmiany w układzie sercowo-naczyniowym.

Prawidłowy przebieg ciąży wiąże się z wystąpieniem zmian o podłożu hemodynamicznym. Najważniejsze z nich dotyczą objętości krwi, rytmu serca, pojemności minutowej, ciśnienia tętniczego oraz oporu naczyniowego. Dodatkowo oprócz tych zmian dochodzi również do zmiany krzepliwości krwi.

Zobacz również: Krew – budowa i funkcje.

3. Zmiany w układzie oddechowym.

W czasie ciąży podwyższony poziom estrogenów może przyczynić się do powstania obrzęku błon śluzowych, ich przekrwienia, nadmiernej produkcji śluzu, zwiększonej kruchości tkanek w obrębie górnych dróg oddechowych oraz zastoju w naczyniach włosowatych. Objawy te nasilają się głównie w III trymestrze ciąży.

Kolejnym hormonem, który wywołuje zmiany w obrębie układu oddechowego jest progesteron. Przyczynia się on do zwiększenia wentylacji minutowej wywołanej zwiększeniem objętości oddechowej, z kolei częstotliwość oddechów nie ulega zmianie.

Na początku ciąży zachodzą zmiany w wyglądzie klatki piersiowej, które wynikają z rozluźnienia przyczepów mięśni międzyżebrowych. Z czasem kiedy macica ulega powiększeniu następuje uniesienie przepony do góry, co z kolei powoduje zmniejszenie czynnościowej pojemności zalegającej płuc.

4. Zmiany w układzie moczowym.

W czasie ciąży nerki zwiększają swoją objętość. Ponadto dochodzi również do powiększenia się moczowodów, co najbardziej zauważalne jest w połowie ciąży. Zaś w końcowym etapie ciąży dochodzi do zmniejszenia się objętości pęcherza i jednoczesnego zwiększenia okresowego nietrzymania moczu.

Zobacz również: Nietrzymanie moczu w ciąży.

5. Zmiany w układzie pokarmowym.

U kobiet w ciąży dochodzi również do zmian w obrębie układu pokarmowego, pęcherzyka żółciowego oraz wątroby. Wówczas następuje rozpulchnienie śluzówki jamy ustnej, co może prowadzić do krwawienia dziąseł, a także zaostrzać schorzenia w obrębie dziąseł oraz przyzębia.

Ponadto progesteron powoduje obniżenie napięcia oraz perystaltyki żołądka, co prowadzi do spowolnienia perystaltyki dalszych fragmentów przewodu pokarmowego. Efektem tego są częste zaparcia. Należy podkreślić, że w ciąży następuje zmniejszenie ryzyka rozwoju choroby wrzodowej żołądka, z kolei zwiększają się objawy refluksu żołądkowego. Ponadto dochodzi do zaburzeń pracy ze strony pęcherzyka żółciowego, które mogą przekładać się na rozwój kamieni żółciowych.

Ciąża nie oddziałuje na rozmiar oraz budowę histopatologiczną wątroby jednak, wpływa zarówno na produkcję jak i wydalanie kwasów żółciowych. Podwyższony poziom estrogenów powoduje niewielkie zastoje żółci. Dodatkowo zauważa się zwiększenie poziomu niektórych białek, które syntezowane są przez wątrobę m.in. fibrynogen, trensferyna, kortykosterydy, sterydy płciowe, hormon T3 tarczycy oraz witamina D.

Do najbardziej charakterystycznych objawów ciąży dotyczących układu pokarmowego należą poranne nudności oraz wymioty. Występują w I trymestrze ciąży i występują u 70% kobiet ciężarnych. Przyczyna ich występowania nie jest dokładnie znana, jednak bierze się pod uwagę:

• wysoki poziom gonadotropiny kosmówkowej oraz estrogenów;
• indywidualne odbieranie bodźców smakowych oraz zapachowych;
• przeżycia o podłożu psychologicznym;
• nieuregulowana niedoczynność tarczycy;
• obniżenie napięcia mięśnia zwieracza żołądka.

6. Zaburzenia hormonalne.

Podczas ciąży następują zmiany dotyczące czynności, a także budowy morfologicznej tarczycy. Wynika to z nadmiernej produkcji gonadotropiny kosmówkowej i estrogenów, a także zwiększonego zużycia jodu. Czynniki te przyczyniają się do zwiększonej produkcji hormonów tarczycy oraz niewielkiego powiększenia się gruczołu. Należy podkreślić, że właściwa praca tarczycy warunkuje prawidłowy rozwój płodu, ponieważ hormony matki, które do niego przechodzą warunkują pracę jego centralnego systemu nerwowego. Ich niedostateczna ilość zarówno w życiu płodowym jak i w etapie wczesnego dzieciństwa może wywołać upośledzenie umysłowe.

W czasie ciąży dochodzi również do zmian w pracy kory nadnerczy. Wówczas dochodzi do wzrostu hormonów w surowicy krwi. Z kolei rozmiary gruczołu nie ulegają znaczącym zmianom. Pojawienie się płodu oraz łożyska powoduje zmiany w układzie podwzgórze-przysadka. Następuje zwiększenie rozmiarów przysadki mózgowej.

7. Zmiany metaboliczne.

U kobiet w ciąży dochodzi do zmiany w metabolizmie węglowodanów w wyniku transportu substratów energetycznych do płodu i łożyska, jednocześnie wpływając na metabolizm insuliny. Podwyższony poziom hormonów produkowanych przez łożysko (laktogen łożyskowy, estrogeny, prolaktyna i progesteron) oraz hormony działające antagonistycznie do insuliny przyczyniają się do zwiększenia glukozy we krwi. Oznacza to, że podczas ciąży dochodzi do bezwzględnego lub względnego niedoboru insuliny, co wymaga zwiększenia jej produkcji.

Ponadto w czasie ciąży następuje wzrost lipidów oraz lipoprotein we krwi. Mimo tego w tym wyjątkowym dla kobiety czasie nie dochodzi do miażdżycy naczyń krwionośnych. Może jednak nastąpić pogorszenie profilu lipidowego u kobiet, u których występują przewlekłe zaburzenia ze strony gospodarki tłuszczowej.

8. Zmiany w gruczole piersiowym.

Już w pierwszych tygodniach ciąży następują zmiany w strukturze gruczołów piersiowych. Dochodzi do powiększenia ich rozmiaru na skutek rozwoju gruczołów mlecznych oraz zwiększenie tkliwości piersi. Zjawisko to związane jest z prawidłowym działaniem żeńskich hormonów.

Zobacz również: Gruczoł mlekowy człowieka – anatomia i funkcje.

Bibliografia

1. Warowna M., Tokarczyk K., Hordyjewska A., Kręcisz B., Kosmetologia Estetyczna, Styl życia oraz zmiany ogólnoustrojowe u kobiet w ciąży, 1/2019.

	Kwas hialuronowy tabletki Kwas hialuronowy znajduje się w skórze, dzięki czemu czyni ją gładką, elastyczną i bez zmarszczek. Z wiekiem jego ilość jednak maleje i należy dostarczać go do organizmu, aby uzupełnić powstające braki … Zobacz więcej...
	Kolagen naturalny - skóra i stawy Kolagen od bioalgi to naturalny, najwyższej jakości hydrolizat kolagenu. Jest to najważniejsze białko, które wpływa na jakość skóry. Jego odpowiednia ilość zapobiega powstawaniu zmarszczek, cellulitu, rozstępów, ... Zobacz więcej...