Fitoestrogeny to związki pochodzenia roślinnego, które pełnią funkcje regulacyjne w różnych procesach życiowych roślin. Wśród nich wyróżnia się auksyny, gibereliny, cytokininy i flawonoidy. Do grupy tej należą również związki znajdujące zastosowanie w kosmetyce o działaniu zbliżonym do ludzkich estrogenów.
Fitoestrogeny
Fitoestrogeny to mocno zróżnicowana grupa, do której obecnie należy ponad 300 związków. Ważne fitoestrogeny z punktu widzenia kosmetologii to izoflawony: ganisteina, daidzeina, formononetyna, biochanina A, glicyteina, lignany: sekoizolaricirezinol, matairezinol, kumestany (pochodne kumenu), kumestrol; stilbeny, resweratrol oraz pueraryna i ekwol (metabolit daidzeiny). Fitoestrogenowe działanie wykazują również triterpenoidy, dihydroksychalkony i kumaryny. To związki o charakterze hydrofobowym i masie cząsteczkowej poniżej 1000 kDa.
Wskazówka
Pomimo dość zróżnicowanej budowy chemicznej fitoestrogeny są bardzo zbliżone do naturalnych oraz syntetycznych estrogenów.
Fitoestrogeny to związki organiczne pochodzenia roślinnego, których budowa zbliżona jest do 17-β-estradiolu. Działają podobnie do estrogenów mimo, że należą do związków niesteroidowych. Oznacza to, że nie będąc hormonami płciowymi działają w taki sam sposób, jednak nieco słabiej. Należy podkreślić, że w organizmach roślinnych działanie tych związków wygląda nieco inaczej. Ich receptory zlokalizowane są na błonie komórkowej, a nie w cytoplazmie. Fitoestrogeny z racji dużego podobieństwa do hormonów ludzkich posiadają zdolność do wiązania się z ich receptorami. Ich kierunek działania uwarunkowany jest rodzajem receptora, środowiskiem hormonalnym, a także właściwościami konkretnego fitoestrogenu. Dodatkowo ważny jest również rodzaj tkanki.
Fitoestrogeny mogą również działać na skutek mechanizmów, które nie są związane z receptorami estrogenowymi, co przekłada się na szybsze efekty oddziaływania w organizmach roślinnych.
Innym przykładem działania fitoestrogenów są ich właściwości antyoksydacyjne. To bardzo ważne działanie tego rodzaju substancji, ze względu na fakt jakie szkody mogą wyrządzić komórkom reaktywne formy tlenu RFT. Przeciwutleniacze wykazują swoiste mechanizmy działania, które polegają na:
- możliwości wiązania wolnych rodników – stabilizacji lub delokalizacji niesparowanych elektronów;
- właściwościach redukcyjnych – oddawania elektronów;
- zdolności unieczynniania enzymów, które katalizują oksydację spowodowaną przez reaktywne formy tlenu;
- zdolności przerywania reakcji wolno rodnikowych;
- hamowaniu działania oksydaz.
Do pozytywnych działań wywołanych przez fitoestrogeny należy:
- działanie antymutagenne, przeciwnowotworowe, antyoksydacyjne, przeciwzapalne, antyalergiczne, przeciwmiażdżycowe;
- wspomaganie niwelowania niekorzystnych objawów menopauzy zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych.
Negatywne działanie estrogenów to:
- zwiększanie ryzyka okresowej niepłodności;
- ginekomastia u mężczyzn.
Fitoestrogeny w kosmetologii
W kosmetologii fitoestrogeny wykazują jedynie działanie miejscowe. Nie wywołują reakcji ubocznych, dzięki czemu są bezpieczne. Bardzo często w przemyśle kosmetycznym w celu zwiększenia efektywności produktów kosmetycznych fitoestrogeny zamyka się w liposomy czyli nośniki substancji aktywnych. Dzięki temu zjawisku związki czynne biologicznie dostają się do głębszych warstw skóry.
Substancje czynne, które wykorzystywane są w produktach kosmetycznych wykazują działanie wielokierunkowe wpływając tym jednocześnie na kondycję oraz funkcjonowanie skóry. Niektóre ze związków obejmują działanie w obszarze warstwy rogowej naskórka, przyczyniając się do neutralizacji wolnych rodników, zmniejszając tym właściwości barierowe lub zwiększając poziom nawilżenia.
Inne substancje docierają do głębszych warstw skóry właściwej, gdzie również wykazują działanie przeciwrodnikowe oraz ochronne. Obecnie największe zastosowanie w produktach kosmetycznych znajduje retinol, flawonoidy, hydroksyprolina, pochodne wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, a działanie fitoestrogenów oraz ich budowa predysponuje te związki jako składniki aktywne w produktach anti-aging.
Ich działanie sprowadza się do właściwości antyoksydacyjnych oraz przeciwzapalnych, zapobiegających utlenianiu i uszkodzeniu błon komórkowych, stymulujących syntezę proteoglikanów zwiększając poziom nawilżenia skóry, wzmacniając poprzez stymulację syntezy kolagenu.
Fitoestrogeny występujące w kosmetykach chronią przed uszkodzeniami błon komórkowych światłem ultrafioletowym, spowalniają działanie metaloproteinaz, istotnych enzymów, które rozkładają kolagen oraz wywołują tzw. elastozę.
Podsumowanie
Wyraźne podobieństwo fitoestrogenów do hormonów ludzkich czy zwierzęcych przyczynia się do możliwości łączenia się ich z receptorami, które znajdują się w skórze. Warto podkreślić, że w odróżnieniu od ludzkich estrogenów, związki pochodzenia roślinnego charakteryzują się szerokim spektrum działania. Dzięki temu na dużą skalę wykorzystywane są jako związki aktywne produktów kosmetycznych opóźniających procesy starzenia się skóry.
Bibliografia
- Pop A., Kosmetologia Estetyczna, Fitoestrogeny. Wpływ budowy chemicznej i mechanizmów działania hormonów roślinnych na organizm ludzki, 1/2015.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej... |
