Rak podstawnokomórkowy

3 lipca, 2020
08:00

Aktualizacja: 5 listopada 2020

Rak podstawnokomórkowy (BCC) to jeden z najczęściej występujących nowotworów złośliwych skóry. Rozwija się na skutek nadmiernej ekspozycji skóry na słońce, szczególnie u osób z jasnym fototypem.

Rak podstawnokomórkowy

Rak podstawnokomórkowy (basal cell carcinoma – BCC) to złośliwy nowotwór skóry, który rozwija się szczególnie w miejscach odkrytych, eksponowanych na działanie promieni słonecznych. Objawy mogą lokalizować się więc w obrębie szyi, twarzy, głowy, a także w miejscach występowania błon śluzowych. Wywodzi się z nierogowaciejących komórek warstwy podstawnej naskórka, nie dając przerzutów do innych narządów.

Należy podkreślić, że rak podstawnokomórkowy określany jest przez lekarzy jako złośliwość miejscowa, ponieważ jeśli jego leczenie nie zostanie podjęte w odpowiednim czasie, wówczas przyczynia się do niszczenia skóry oraz tkanek położonych głębiej (chrząstki, kości, naczynia krwionośne).

Rak podstawnokomórkowy – rodzaje

Początkowa faza nowotworu podstawnokomórowego przybiera postać drobnej grudki zawierającej dużą ilość naczyń krwionośnych. Niekiedy w jego centralnej części zauważalny jest niewielkich rozmiarów strupek, który odpadając przyczynia się do krwawienia. Cechą charakterystyczną początkowej postaci raka BCC jest brak zanikania zmiany podczas stosowania leków w formie maści oraz kremów.

Guzkowaty rak podstawnokomórkowy zwykle pojawia się na skórze twarzy (skrzydełka nosa, czoło), a także na szyi oraz skórze pleców. Przybiera postać drobnego półprzezroczystego guzka o perłowych brzegach. Przyglądając się mu dokładnie, w jego obszarze można zauważyć teleangiektazje, zaś w centralnej części drobną ranę pokrytą strupkiem, który pod wpływem drażnienia powoduje krwawienie.

Wrzodziejący rak BCC przybiera formę niebolesnego owrzodzenia, który może naciekać niszcząc okoliczne tkanki w tym również kości oraz mięśnie. Zmiany wrzodziejące lokalizują się najczęściej w okolicy fałdu nosowo-wargowego, kącików oka oraz wokoło uszu.

Barwnikowy rak podstawnokomórkowy występuje w formie grudki lub guzka o zabarwieniu sinoczerwonym dochodząc do odcieni czarnego. Bardzo często mylony jest z czerniakiem.

Powierzchniowy rak podstawnokomórkowy objawia się w formie dobrze odgraniczonej plamy, która wykazuje charakter rumieniowy. Na jej powierzchni często pojawiają się strupki, a sama zmiana ulega stopniowemu rozrostowi. Ten rodzaj zwykle występuje najczęściej na skórze pleców bardzo często przypominając zmiany łuszczycowe.

Zobacz również: Łuszczyca – przyczyny, objawy, leczenie.

Twardzinopodobny rak podstawnokomórkowy objawia się zanikową blizną, w obrębie której znajduje się niewielka ilość naczyń krwionośnych. Zmiany lokalizują się najczęściej w obrębie twarzy (nos, czoło, policzki).

Torbielowaty nowotwór podstawnokomórkowy posiada formę miękkiej grudki, która lokalizuje się w okolicach oczu.

Przyczyny

Zmiany o podłożu nowotworowym powstają na skutek częstej ekspozycji skóry na słońce. Najbardziej narażonym miejscem jest czoło, wargi, nos, policzki oraz szyja. Dodatkowo rak podstawnokomórkowy może rozwinąć się na podłożu skóry uszkodzonej np. w obrębie blizny pourazowej lub poszczepiennej lub ze stanów przedrakowych, do których należy róg skórny oraz rogowacenie słoneczne. Duże znaczenie ma również skłonność genetyczna.

Diagnostyka raka podstawnokomórkowego

Nowotwór podstawnokomórkowy charakteryzuje się specyficznym wyglądem, dlatego lekarz już po pierwszych oględzinach jest w stanie wystawić diagnozę. Niekiedy konieczne jest zastosowanie dermatoskopu, które wyposażone jest w soczewki powiększające oraz odpowiednie światło ułatwiające rozpoznanie zmian.

Następnie lekarz pobiera wycinek zmiany lub jeśli jest niewielka, wycina w całości, kierując na badanie histopatologiczne.

Rak podstawnokomórkowy – leczenie

Leczenie choroby obejmuje wycięcie zmiany wraz z niewielkim marginesem zdrowej skóry. Alternatywą dla tego zabiegu jest radioterapia. Zalecana jest szczególnie kiedy zmiana posiada duże rozmiary utrudniając tym chirurgiczne wycięcie. Ponadto w leczeniu wykorzystywana jest również maść z chemioterapeutykiem – 5-fluorouracylem lub lekiem immunomodulującym – imikwimodem. Zastosowanie znajduje również krioterapia oraz laseroterapia.