Grzybica dermatofitowa paznokci

Grzybica dermatofitowa paznokci wywołana jest przez grzyby dermatofity. Jej obraz kliniczny charakteryzuje się rogowaceniem podpaznokciowym, zmianą zabarwienia płytki paznokciowej przy jednoczesnym braku zmian zapalnych przy otaczających ją tkankach.

Grzybica paznokci

Grzybica paznokci należy do najczęściej występujących schorzeń w obrębie płytki paznokciowej. Należy podkreślić, że głównym czynnikiem etiologicznym grzybic są grzyby dermatofity wśród, których dominują szczególnie dwa gatunki Trichophyton rubrum i Trichophyton mentagrophytes. Rzadko natomiast grzyby drożdżopodobne oraz pleśnie.

Warto nadmienić, że grzybica dermatofitowa wywołana jest czynnikami zewnętrznymi, a więc do rozwoju jej niezbędna jest keratyna. Oznacza to, że grzyby tego rodzaju atakują zrogowaciałe części naskórka, włosów oraz paznokci.

Ze względu na źródło pochodzenia wyróżnia się dermatofity:

• antropofilne – przekazywane z człowieka na człowieka;
• zoofilne – powodują zakażenia u zwierząt i mogą być przekazywane na człowieka;
• geofilne – bardzo rzadko wywołują zakażenia, występują w glebie, mogą powodować zakażenia zarówno u ludzi jak i u zwierząt.

Czynniki nasilające występowanie grzybicy

Częstotliwość występowania grzybicy paznokci w dużym stopniu uwarunkowana jest czynnikami klimatycznymi tj. wilgotność powietrza. Należy podkreślić, że w wyniku działania niesprzyjających warunków, grzybicy paznokci może również współtowarzyszyć grzybica stóp.

Głównym czynnikiem predysponującym do wystąpienia grzybicy skóry oraz jej przydatków są czynniki genetyczne, nabyte oraz środowiskowe. Infekcjom tego rodzaju sprzyja obniżona odporność organizmu, zaburzenia odpowiedzi immunologicznej, nowotwory krwi, cukrzyca, AIDS, schorzenia o podłożu alergicznym jak np. atopowe zapalenie skóry (AZS).

Duże znaczenie w rozwoju chorób grzybiczych stóp odgrywa stosowanie antybiotykoterapii (zwłaszcza te o szerokim spektrum działania), kortykosteroidów, doustnej antykoncepcji, a także permanentne przyjmowanie leków, które wpływają na obniżenie pracy układu immunologicznego. Dodatkowo na rozwój grzybicy często wpływają urazy mechaniczne w obrębie płytki paznokciowej, a także czynniki środowiskowe, do których należy:

• brak odpowiedniej higieny i pielęgnacji stóp;
• korzystanie z publicznych basenów;
• noszenie niewłaściwego obuwia oraz skarpetek z syntetycznych materiałów;
• niedożywienie.

Inne czynniki sprzyjające infekcjom to:

• podeszły wiek;
• permanentny stres;
• wady stóp.

Źródła zakażeń

Jednym z głównych źródeł zakażeń infekcją grzybiczą jest inna osoba chora, gleba, zwierzęta oraz zanieczyszczone przedmioty. Źródłem zakażeń są również szpitale. W miejscach tych najbardziej narażone są osoby z wrodzonym lub nabytym defektem immunologicznym, chorujące na nowotwory, pacjenci po przeszczepach, chemioterapii, radioterapii oraz osoby chore na cukrzycę.

Jak zapobiegać infekcji grzybiczej?

W profilaktyce przeciwgrzybiczej istotne jest przestrzeganie zasad higieny osobistej, a więc unikanie niewygodnego obuwia, skarpetek z syntetycznych materiałów, unikanie korzystania ze wspólnego ręcznika, pilnika oraz innych narzędzi. Warto wykazać się szczególną ostrożnością w miejscach tj. publiczne łaźnie, baseny czy sauny. Niezbędna jest również dbałość pielęgnację skóry stóp oraz paznokci, która powinna obejmować stosowanie kremów, balsamów czy lotionów o właściwościach przeciwgrzybiczych i antyseptycznych.

Rodzaje i objawy grzybicy dermatofitowej paznokci

Dermatofity, w szczególności odmiana Trichophyton rubrum i Trichophyton mentagrophytes to najczęściej występujące odmiany infekcji grzybiczej paznokci.

Biorąc pod uwagę mechanizm zakażenia oraz nasilenie i lokalizację zmian na płytce paznokciowej, wyróżnia się 5 odmian grzybicy paznokci. Należy do nich:

• dystalna i boczna onychomikoza podpaznokciowa (DLSO);
• bliższa podpaznokciowa onychomikoza (PSO);
• powierzchowna biała onychomikoza (SWO);
• wewnątrzpaznokciowa onychomikoza (EO);
• całkowicie dystroficzna onychomikoza (TDO).

1. Dystalna i boczna onychomikoza podpaznokciowa (DLSO).

Wywołana jest przez dermatofity Trichophyton rubrum oraz pleśnie. Drobnoustroje wnikają do bocznej lub dystalnej części płytki paznokciowej rozprzestrzeniając się na środkową część paznokcia. W grzybicy tego rodzaju może być zauważalna tzw. siatka poprzeczna, która powstaje na skutek wytworzenia w paznokciu kanałów z gazem, które rozmieszczone są wzdłuż strzępek grzyba. Dermatofity rozkładają keratynę paznokcia oraz wnikają w jego głąb powodując oddzielenie płytki paznokciowej od łożyska (onycholiza). Ponadto paznokieć traci swoją przejrzystość, jego barwa zmienia się na żółto-kremową, z kolei struktura staje się łamliwa i krucha. Łożysko paznokcia nadmiernie rogowacieje, zaś płytka paznokciowa wykrusza się.

2. Bliższa podpaznokciowa onychomikoza (SWO).

Infekcja rozwija się od wału okołopaznokciowego i bardzo często poprzedzona jest uszkodzeniem paznokcia właśnie w tym miejscu. W odróżnieniu od DLSO grzyby wnikają do płytki od strony proksymalnej, pod obrąbkiem naskórkowym. Ten rodzaj grzybicy rozwija się najczęściej na skutek urazu i jest infekcją typową dla osób z zaburzeniami odporności. Objawem jest zbielona proksymalna część paznokcia, a następnie kruszenie się jej bliższej części, co prowadzi do odsłonięcia łożyska.

3. Powierzchowna biała onychomikoza (SWO).

Obraz kliniczny obejmuje erozję płytki, która przyjmuje postać kredowobiałych nalotów. Ten rodzaj grzybicy wywołuje wyraźne objawy, a także w niewielkim stopniu niszczy płytkę paznokciową. Należy podkreślić, że SWO może towarzyszyć międzypalcowa odmiana grzybicy stóp.

4. Wewnątrzpaznokciowa onychomikoza (EO).

Powodują ją głównie dwa rodzaje dermatofitów Trichophyton Soudanese i Trichophyton Violaceum. Drobnoustroje wnikają bezpośrednio do płytki paznokciowej, bez zainfekowania łożyska. Odmiana ta charakteryzuje się utratą przejrzystości paznokcia, która przebiega bez podpłytkowego rogowacenia oraz onycholizy.

5. Całkowicie dystroficzna onychomikoza (TDO).

Przyczynia się do zniszczenia struktury paznokci. Ponadto może stanowić wynik nieleczonych wyżej opisanych rodzajów grzybic. Całkowicie dystroficzna onychomikoza dzieli się na:

• pierwotną;
• wtórną;
• ostrą;
• przewlekłą.

Leczenie grzybicy dermatofitowej paznokci

Należy podkreślić, że nieleczona grzybica dermatofitowa płytki paznokciowej może spowodować nasilenie się objawów, a także przenieść się na inne paznokcie. Ze względu na to, że płytka paznokciowa posiada twardą i nieprzepuszczalną strukturę, w związku z tym wykazuje ograniczony dostęp leków oraz innych preparatów o działaniu terapeutycznym.

W związku z tym leczenie obejmuje usunięcie zniszczonej przez grzyby części płytki paznokciowej, a następnie nałożeniu leku o działaniu przeciwgrzybiczym, który dobierany jest do odpowiedniego rodzaju grzyba. Moment obcinania oraz usuwania zmienionej chorobowo płytki nie należy do czynności inwazyjnych i bolesnych.

Wskazówka

W leczeniu grzybicy paznokci bardzo ważne jest zachowanie wszelkich zasad antyseptyki, aseptyki oraz sterylizacji. Procesy te chronią zarówno zdrowie pacjenta jak i specjalisty wykonującego zabieg.

Przed przystąpieniem do terapii podolog powinien poinformować pacjenta o konieczności pobrania materiału do badania mykologicznego. Ponadto specjalista powinien wytłumaczyć, że spiłowana i skrócona płytka paznokciowa będzie miejscem, gdzie może w nadmiarze zalegać woda, zanieczyszczenia oraz inne drobnoustroje, dla których środowisko to jest idealnym miejscem bytowania.

W sytuacji kiedy łożysko pokryte jest płytką, wówczas leczenie miejscowe nie będzie możliwe. Gdy zmiany chorobowe obejmują mniej niż 50% powierzchni paznokcia oraz kiedy wykazują charakter powierzchowny wówczas wystarczające jest leczenie miejscowe np. przy użyciu olejków eterycznych. W przeciwnym razie konieczne jest zastosowanie terapii ogólnej (leki doustne).

Bibliografia

1. Kuros F., Kosmetologia Estetyczna, Terapia podologiczna w przypadku grzybicy dermatofitowej paznokci, 2/2019.

	Olej z czarnego kminku Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej...
	Czarnuszka siewna Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej...