Pęcherz moczowy należy do narządów dolnych dróg moczowych. To plastyczny narząd odpowiedzialny głównie za gromadzenie moczu. Jego średnia pojemność wynosi 500 ml, jednak znane są przypadki rozciągnięcia ścian pęcherza moczowego, dzięki czemu możliwe jest zgromadzenie wewnątrz nawet ponad 1 l moczu. Diagnostyką i leczeniem zaburzeń związanych z pęcherzem moczowym zajmuje się lekarz urolog, niekiedy we współpracy z neurologiem.
Pęcherz moczowy – budowa
W budowie pęcherza moczowego możemy wyróżnić następujące części:
- szczyt pęcherza – kieruje się w stronę brzuszną;
- trzon pęcherza;
- dno pęcherza;
- szyja pęcherza.
Pęcherz moczowy lokalizuje się pod- i pozaotrzewnowo za spojeniem łonowym. W przypadku zdrowych kobiet jego dno znajduje się pomiędzy dolną krawędzią kości łonowej a przejściem krzyżowo-guzicznym. Ściana narządu zbudowana jest z 3 warstw:
- błona śluzowa – podczas wypełnienia pęcherza moczem ulega wygładzeniu, po opróżnieniu natomiast wraca do struktury pofałdowanej;
- warstwa mięśniowa – utworzona głównie przez mięsień wypieracz i zbudowana z włókien mięśniówki gładkiej. Przechodzą one płynnie w proksymalną część cewki moczowej;
- błona zewnętrzna – zbudowana z tkanki łącznej.
Ważnym elementem w budowie pęcherza moczowego jest tzw. trójkąt pęcherza, znajdujący się w obrębie dna narządu. Tworzą go ujścia obu moczowodów połączone fałdem śluzówki. Przy opróżnionym pęcherzu znajdują się w odległości 3 cm od siebie. Znajdują się tu cholinergiczne receptory muskarynowe i nerwy parasympatyczne. Podrażnienie receptorów czuciowych trójkąta pęcherza wyjaśnia stale utrzymujące się parcie na pęcherz i związane z tym incydenty nietrzymania moczu, np. podczas zapalenia pęcherza moczowego.
Zobacz również: Zapalenie pęcherza moczowego.
Unerwienie pęcherza moczowego
Pęcherz moczowy unerwia obwodowy autonomiczny układ nerwowy pochodzący z prawego i lewego splotu miednicznego. Jego delikatne odgałęzienia docierają wzdłuż naczyń krwionośnych do pęcherza moczowego, zwie się je splotem pęcherzowym. Splot miedniczny otrzymuje unerwienie parasympatyczne od nerwów trzewnych miednicznych, pochodzących z segmentu S2-S4. Dodatkowo pęcherz moczowy unerwiany jest nerwami sympatycznymi z segmentów Th10-L2.
Wypełnianie pęcherza moczowego
W ścianach obu moczowodów znajdują się mięśnia gładkie, których regularne skurcze perystaltyczne pojawiają się 1-5 razy na minutę. Dzięki temu możliwe jest przemieszczanie się moczu z miedniczki nerkowej ku pęcherzowi moczowemu. Do pęcherza moczowego mocz jest wtryskiwany w porcjach, wraz z każdą falą perystaltyczną. Moczowody przechodzą skośnie przez ścianę pęcherza moczowego. Choć nie istnieją zwieracze moczowodów, mocz nie cofa się ze względu na skośny przebieg mięśniówki gładkiej.
Opróżnianie pęcherza moczowego
Głównym czynnikiem odpowiadającym za opróżnianie pęcherza moczowego jest skurcz mięśnia wypieracza moczu. Pęczki mięśniowe przebiegające po obu stronach cewki moczowej zwie się niekiedy wewnętrznym zwieraczem cewki moczowej, chociaż w praktyce nie okrążają jej. Sama mikcja jest zasadniczo odruchem rdzeniowym, podlegającym torowaniu lub hamowaniu przez wyższe ośrodki mózgowia, który jednak może być inicjowany i hamowany świadomie.
Mocz wpływa do pęcherza moczowego, nie powodując znacznego wzrostu ciśnienia wewnątrzpęcherzowego, dopóki nie jest on dobrze wypełniony. W momencie mikcji mięśnie dna miednicy wraz ze zwieraczem cewki moczowej rozluźniają się, umożliwiając swobodny wypływ moczu przez cewkę moczową.
Pojemność pęcherza moczowego
Pojemność pęcherza moczowego zdrowej osoby dorosłej wynosi średnio 300-500 ml. Powyżej tych wartości pojawia się silne parcie, zmuszające do wizyty w toalecie. Nie jest to jednak odgórną zasadą, ponieważ podczas wielu badań urodynamicznych u 30% badanych kobiet stwierdzono fizjologiczną pojemność pęcherza wynoszącą 800 ml. Mężczyźni wykazują pojemność większą o 100 ml.
Pierwsze uczucie parcia pojawia się w momencie, gdy pęcherz moczowy wypełniony jest do połowy. Jest to tzw. parcie informacyjne. Dodatkowo spotkać można wzór do obliczania właściwej pojemności pęcherza moczowego w przypadku dzieci. Prezentuje się on następująco: wiek w latach x 30 + 30 ml.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnego kminku
Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej... |
|
Czarnuszka siewna
Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Tanzberger R., Kuhn A., Mobs G., Baumgartner U., Dno miednicy, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2020.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
