Fizjologia i morfologia włosów

Fizjologia i morfologia włosów określa ich zdrowie oraz wygląd zewnętrzny. Ich obecność, szczególnie na skórze głowy, pełni głównie funkcję estetyczną. Z kolei ich nadmiar na ciele redukuje się przez zastosowanie nowoczesnych metod z zakresu kosmetologii oraz medycyny estetycznej.

Fizjologia włosów

Włosy występują na całym ciele człowieka za wyjątkiem części dłoniowej rąk, strony podeszwowej stóp oraz czerwieni wargowej. Ich ilość na skórze głowy wynosi około 100 000 i waha się w zależności od koloru. Blondyni posiadają około 130 000, bruneci 110 000, z kolei osoby rude 90 000.

Ciekawostka

Największą ilość włosów posiadają niemowlaki 500-700/cm². Jednak wraz ze wzrostem dziecka jej ilość maleje. U osób dorosłych występuje 175-300 włosów/cm².

Pierwsza struktura mieszków włosowych pojawia się w skórze w 10 tygodniu życia płodowego. Z kolei około 6 miesiąca ciąży następuje ostateczne ich kształtowanie się. Po urodzeniu dziecka w jego ciele nie powstają nowe mieszki włosowe. Z każdego jednego, w ciągu całego życia może wyrosnąć od 20 do 70 włosów.

Należy podkreślić, że tempo wzrostu włosów uwarunkowane jest wieloma czynnikami fizjologicznymi m.in. wiekiem (włosy rosną szybciej w wieku między 15 a 30 rokiem życia), płcią (włosy rosną szybciej u mężczyzn), partią ciała, porą roku oraz dnia.

Ciekawostka

Średnia prędkość wzrostu włosa wynosi 0,35 mm/dobę.

Należy podkreślić, że włosy nie rosną w sposób ciągły, z tego względu, że mieszki włosowe pracują w sposób cykliczny. Cały cykl wzrostu włosa obejmuje 3 podstawowe fazy:

• anagen (faza życia włosa) – podziały komórkowe są tu bardzo nasilone, faza trwa od 2 do 6 lat i występuje w niej 80-90% włosów owłosionej skóry głowy. Należy podkreślić, że włosy znajdujące się w tej fazie są wrażliwe na działanie czynników zewnętrznych;
• katagen (faza zakończenia podziałów komórkowych) trwa od 2 do 4 tygodni;
• telogen (faza wypadania oraz odpoczynku cebulki włosa) dotyczy 10-15% włosów owłosionej skóry głowy, trwa od 2-6 miesięcy.

Morfologia włosów

Głównym składnikiem budulcowym włosa jest keratyna, w której skład wchodzi 20% cysteiny (aminokwas bogaty w siarkę). Dzięki obecności keratyny oraz dużej ilości wiązań w obrębie jej cząsteczek struktura włosów jest bardzo trwała. Z wiekiem jednak włosy stają się cieńsze, zaś brwi, rzęsy oraz włosy w nosie – grubsze.

Kolor włosów uwarunkowany jest czynnikami genetycznymi oraz warunkami rasowymi. Włosy jasne w przeciwieństwie do włosów ciemnych są cieńsze. Zawierają mniejszą ilość melanosomów, a także niewielki rdzeń oraz odbijają światło. Barwa włosów uwarunkowana jest zarówno od wielkości, liczby oraz rozmieszczenia melanosomów, od rodzaju barwnika eumelaniny, feomelaniny oraz melaniny trójchromowej.

Zobacz również: Melanina – rodzaje i podstawowe funkcje.

Włosy o ciemnej barwie posiadają eumelaninę, która wykazuje ciemnobrązowe lub czarne zabarwienie. Z kolei feomelanina o barwie żółtoczerwonej występuje we włosach rudych oraz blond. Należy podkreślić, że w tych włosach stwierdza się również melaninę trójchromową, która posiada zabarwienie intensywnej czerwieni.

Diagnostyka trychologiczna włosów

Należy podkreślić, że diagnostyka włosów nie należy do procesów łatwych. Początkowo analizie poddaje się obraz kliniczny włosa, a następnie uzupełnia się go dodatkowymi badaniami.

Jednym z najprostszych badań jest ocena dobowej ilości wypadania włosów. Fizjologicznie proces ten obejmuje 50-100 włosów, z kolei podczas mycia do 200.

Innym, równie łatwym badaniem jest tak zwany test mycia głowy, czyli jaka ilość włosów wypada podczas mycia głowy. Celem tego badania jest znalezienie różnicy pomiędzy łysieniem telogenowym (gdzie zauważa się zwiększone wypadanie włosów), a łysieniem androgenowym (gdzie nie stwierdza się wzmożonego wypadania włosów, jednak zauważalne jest zmniejszanie się ich ilości).

Kolejnym rozwiązaniem jest test pociągania włosów, jednak przy krótkich może być to nieco utrudnione. Test polega na pociąganiu pasemka, które składa się z 40-60 włosów. Przeprowadza się go w trzech różnych miejscach owłosionej skóry głowy. Dodatni wynik następuje w momencie gdy w dłoni pojawią się 3 włosy z różnej okolicy lub ponad 10 włosów ze wszystkich trzech okolic głowy. Wynik dodatni oznacza łysienie telogenowe.

W diagnostyce trychologicznej włosów wykonuje się również test ważenia włosów. Polega on na zgoleniu niewielkiego fragmentu owłosionej skóry głowy oraz zaznaczenie tego miejsca w sposób trwały. W okresie 4-24 miesięcy w miejscu tym nie zaleca się stosować żadnych preparatów o działaniu pielęgnacyjnym oraz leczniczym. Po tym czasie włosy zostają obcięte, a następnie ważone. Następnie wykonuje się taką samą procedurę, jednak pacjent uwzględnia w niej zaleconą pielęgnację włosów. Po upływie określonego czasu włosy obcina się i waży oraz porównuje z pierwszym etapem testu. Jeżeli włosy z drugiej próbki ważą więcej w odróżnieniu od pierwszej, oznacza to, że zalecona terapia lecznicza lub pielęgnacyjna wykazała swoją skuteczność.

Urządzenia w diagnostyce trychologicznej włosów

Diagnostykę trychologiczną włosów ułatwia:

• trichogram;
• fototrichogram.

1. Trichogram.

Pozwala wykonać ocenę morfologicznych cech włosów. Do wykonania badania pobiera się włosy (około 100) z dwóch różnych miejsc owłosionej skóry głowy (okolicy czołowej i potylicznej). Następnie włosy poddaje się badaniu mikroskopowemu, w którym ocenia się fazę wzrostu każdego włosa. Prawidłowy trichogram występuje gdy faza anagenu obejmuje 80-90% (w tym włosy dysplastyczne i dystroficzne do 18%), katagen 0-2% oraz telogen 15-20%.

2. Fototrichogram.

Badanie obejmuje zgolenie fragmentu owłosionej skóry głowy, a następnie wykonanie zdjęcia, a po upływie 72 godzin wykonanie kolejnej fotografii. W tym czasie włosy anagenowe powinny urosnąć na długość 1 mm, telogenowe natomiast będą mało widoczne. Wynik badania daje możliwość określenia proporcji pomiędzy włosami telogenowymi i anagenowymi.

Bibliografia

1. Szlachcic A., Szlachcic-Wyroba K., Kosmetologia Estetyczna, Cechy morfologiczne i fizjologiczne włosów. Podstawy diagnostyki trychologicznej, 3/2014.
2. Zawadzki M., Szafraniec R., Murawska-Ciałowicz E., Fizjologia Człowieka, Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2006.

Mgiełka kolagenowa do włosów Mgiełka kolagenowa zawiera wyłącznie naturalny kolagen. Jest to czynna forma przeznaczona do pielęgnacji włosów i skóry głowy. Mocno odżywia, regeneruje i sprawia, włosy stają się gęstsze. Zastosowanie unikalnej formuły mgiełki kolagenowej sprawia, że ... Zobacz więcej...