Konserwanty w kosmetykach stanowią niezbędny składnik preparatów pielęgnacyjnych. Ich celem jest przedłużenie trwałości produktu. Warto podkreślić, że substancje konserwujące w kosmetykach muszą spełniać szereg wymagań. Przede wszystkim muszą być bezpieczne dla zdrowia, a także spełniać prawidłowo swoje funkcje.

Konserwanty w kosmetykach

Konserwanty to związki wykazujące działanie przeciwdrobnoustrojowe, a więc hamują rozwój aktywności pleśni, bakterii oraz grzybów. To z kolei wpływa na opóźnienie procesu obniżenia się wartości kosmetyku, który może być spowodowany ewentualną fermentacją, zmianą jego zapachu, konsystencji oraz wyglądu. Obecność konserwantów w kosmetykach chroni również przed powstawaniem zbędnych produktów przemiany materii mikroorganizmów, które mogą powodować podrażnienia skóry oraz błon śluzowych.

Warto podkreślić, że konserwanty są składnikami niezbędnymi w przypadku produktów zawierających wodę oraz składniki organiczne, które charakteryzują się wysoką podatnością na działanie mikroorganizmów.

Działanie konserwantów zwykle powiązane jest ściśle z ich denaturującym wpływem na białko drobnoustrojów lub też zmniejszeniem aktywacji układów enzymatycznych mikroorganizmów.

Konserwanty wykorzystywane w produkcji kosmetyków muszą spełniać określone wymagania. Najważniejszą kwestią jest bezpieczeństwo dla zdrowia, a więc związki te nie mogą być toksyczne oraz nie powinny wchłaniać się przez skórę i błony śluzowe. Ponadto muszą być efektywne już przy niskich stężeniach, co obniża niebezpieczeństwo wystąpienia działań niepożądanych. Konserwanty powinny wykazywać aktywność wobec jak najszerszego spektrum mikroorganizmów, jednocześnie nie zakłócając naturalnej mikroflory znajdującej się na powierzchni skóry. Dodatkową ważną kwestią jest również, to aby konserwanty charakteryzowały się właściwie dostateczną rozpuszczalnością w wodzie. Wszystko dlatego, że istotnym jest, aby związki te były obecne w fazie wodnej, a także na granicy faz olej/woda. Powinny być również stabilne w szerokim spektrum temperatur oraz pH. Ważną cechą konserwantów jest również ich bezbarwność oraz brak zapachu.

Dobór konserwantów w kosmetykach

Dobór konserwantów do danego kosmetyku musi być odpowiednio dostosowany do powyższych zaleceń. Doświadczenie w tym temacie obejmuje mieszaninę konserwantów tak, aby uzyskać szersze spektrum działania przeciwdronoustrojowego. Dodatkowo uwzględnia się przeznaczenie produktu, jego odczyn pH, a także ewentualne wystąpienie reakcji z innymi składnikami kosmetyków oraz z materiałem z jakiego wykonane jest opakowanie. Najbardziej optymalnym materiałem jest szkło, ponieważ jest neutralne, reaguje tylko z fluorem. Warto podkreślić, że znaczenie ma nie tylko materiał opakowania, ale również jego wielkość (im większy produkt, tym wydłuża się czas jego użytkowania).

Istotne jest również odpowiednio zaprojektowane opakowanie, które w dużym stopniu może zmniejszyć możliwości skażenia oraz zanieczyszczenia produktu. W związku z tym na dużą skalę wykorzystywane są obecnie tubki oraz opakowania wyposażone w dozowniki lub spraye.

Znaczny procent kosmetyków posiada okres przydatności dłuższy niż 30 miesięcy. Warto podkreślić, że wówczas zgodnie z ustawą o kosmetykach podawanie terminu ważności nie jest wymagane. Jednak przewidywany okres trwałości kosmetyku jest bardzo ważny, ponieważ wymaga zastosowania odpowiedniego systemu konserwującego.

Konserwanty w kosmetykach – działania niepożądane

Wystąpienie alergii na dany kosmetyk staje się coraz częściej występującym zjawiskiem. Dzieje się to na skutek stosowania coraz większej ilości produktów do pielęgnacji ciała, a także preparatów będących mieszaniną wielu związków, po których użyciu mogą wystąpić objawy niepożądane w postaci reakcji alergicznej lub nadwrażliwości skóry.

Objaw niepożądany to każde niekorzystne i niezamierzone działanie produktu, które zostało wprowadzone do obrotu. Nadwrażliwość to nieprawidłowa, obiektywnie powtarzalna reakcja organizmu na czynniki środowiskowe w dawkach, które tolerowane są przez osoby zdrowe. Alergia na kosmetyki występuje wówczas gdy u podłoża reakcji nadwrażliwości leżą mechanizmy immunologiczne. Najczęstszym symptomem reakcji alergicznej po zastosowaniu kosmetyków jest alergiczny wyprysk kontaktowy. Rzadziej jest to pokrzywka kontaktowa oraz reakcje fotoalergiczne.

Dotychczasowe badanie wykonane pod kątem alergii na produkty kosmetyczne wskazują, że konserwanty stanowią jeden z najważniejszych czynników uczulających.

Konserwanty – możliwe alergeny

Wśród najczęściej alergizujących konserwantów wyróżnia się:

• parabeny;
• tiomersal;
• formalina;
• kathon CG.

1. Parabeny.

Parabeny to estry kwasu p – hydroksybenzoesowego. Stanowią grupę konserwantów najbardziej skutecznych przeciwko grzybom. Ich możliwości przeciwdrobnoustrojowe zwiększają się wraz ze wzrostem długości łańcucha alkilowego. Największe zastosowanie znajdują w produktach tj. kremy nawilżające, kosmetyki do demakijażu, pielęgnacji włosów, przed i po goleniu oraz niekiedy w mydłach. Znaczna część informacji mówiąca o alergicznym kontaktowym zapaleniu skóry spowodowanym przez parabeny dotyczy rozwinięcia się reakcji alergicznej na uszkodzonej skórze po kolejnym zastosowaniu produktu zawierającego te konserwanty. Stwierdzono, że ponowna aplikacja przyczynia się do odporności drobnoustrojów na parabeny.

2. Tiomersal.

Tiomersal to sól sodowa kwasu 2-etylortęciotiosalicylowego, który wykazuje wysoką aktywność przeciwbakteryjną i przeciwgrzybiczą. Występuje przede wszystkim w kosmetykach kolorowych wykorzystywanych w okolicach oczu. Dodatkowo wykorzystywany jest jako konserwant w wielu szczepionkach. Niewielka ilość informacji wskazuje na to, że alergia kontaktowa na tiomersal występuje u 18,5 % młodzieży.

3. Formalina.

Formalina czyli aldehyd mrówkowy (HCHO) charakteryzuje się silnym działaniem przeciwbakteryjnym. Od lat należy ona do silnych alergenów kontaktowych. Dlatego też coraz częściej formalinę zastępuje się aldehydem mrówkowym, co stanowi bezpieczniejsze rozwiązanie. Połączenie aldehydu mrówkowego z kosmetykiem w stężeniu 0,1% uwalnia w kosmetykach formaldehyd w stężeniu 0,01%. Tak zwane uwalniacze HCHO znajdują zastosowanie w produkcji perfum, cieni do oczu, kredkach do brwi, maseczkach, podkładach, pudrach oraz farbach do włosów.

4. Kathon CG.

Kathon CH to mieszanina, w której skład wchodzi 5-chloro-2-metyloizotiazolin-3-on oraz 2-metyloizotiazolin-3-on w proporcji 3:1. Ilość osób uczulonych na tego rodzaju konserwant w krajach europejskich waha się w granicach 0,4%-11%.

Podsumowanie

Konserwanty występujące w produktach kosmetycznych to związki niezbędne w ich produkcji. Dzięki ich obecności kosmetyki na długo zachowują swoje właściwości. Należy jednak podkreślić fakt, że nie są to związki korzystnie działające na skórę. W związku z tym należy więc minimalizować ich ilość w kosmetykach, które służą do pielęgnacji ciała.

Bibliografia

1. Bojarowicz H., Wojciechowska M., Gocki J., Substancje konserwujące stosowane w kosmetykach, Probl Hig Epidemiol, 2008.

	Kwas hialuronowy tabletki Kwas hialuronowy znajduje się w skórze, dzięki czemu czyni ją gładką, elastyczną i bez zmarszczek. Z wiekiem jego ilość jednak maleje i należy dostarczać go do organizmu, aby uzupełnić powstające braki ...Zobacz więcej...
	Kolagen naturalny - skóra i stawy Kolagen od bioalgi to naturalny, najwyższej jakości hydrolizat kolagenu. Jest to najważniejsze białko, które wpływa na jakość skóry. Jego odpowiednia ilość zapobiega powstawaniu zmarszczek, cellulitu, rozstępów, ...Zobacz więcej...