Warstwy skóry stanowią złożoną strukturę anatomiczną, która pełni kluczową rolę w ochronie organizmu przed czynnikami zewnętrznymi, regulacji temperatury ciała oraz odbieraniu bodźców czuciowych. Skóra zbudowana jest z kilku poziomów o odmiennym składzie i funkcji, które współdziałają ze sobą, tworząc barierę niezbędną do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. W anatomii człowieka wyróżnia się dwie główne warstwy skóry, które płynnie przechodzą jedna w drugą, co utrudnia ich jednoznaczne rozgraniczenie. Poznanie ich budowy oraz roli pozwala lepiej zrozumieć mechanizmy regeneracji, starzenia się skóry oraz skuteczność zabiegów pielęgnacyjnych i terapeutycznych, które mają na celu jej odżywienie i odbudowę.
Warstwy skóry – charakterystyka
Skóra wraz z nabłonkami pokrywającymi narządy mające kontakt ze środowiskiem zewnętrznym stanowi powłokę wspólną ciała. Jej podstawową i najważniejszą rolą jest zabezpieczenie optymalnego środowiska dla tkanek leżących głębiej, przez oddzielenie ich od środowiska zewnętrznego, a jednocześnie zapewnienie z nim kontaktu poprzez wymianę substancji i odbieranie bodźców.
Bezpośrednio pod skórą leży tkanka podskórna, składająca się ze zrazików tkanki tłuszczowej, otoczonych tkanką łączną właściwą. Dochodzą do niej wpuklenia skóry właściwej, zawierające mieszki włosowe, części gruczołów, zakończenia nerwowe (tak zwane ciałka Paciniego). Główną rolą tej tkanki jest ochrona mechaniczna, izolacja termiczna i magazynowanie triglicerydów. Dodatkowo zapewnia ona przesuwalność skóry względem struktur leżących głębiej. Tuż nad nią leży skóra, której warstwy należy opisać dokładniej.
Skóra właściwa anatomicznie składa z tkanki łącznej włóknistej. Wyróżnia się w niej 2 warstwy, które przechodzą w siebie bez wyraźnej granicy między nimi. Podstawowymi elementami nadającymi skórze właściwości mechaniczne są GAG (glikozaminoglikany), włókna kolagenowe i włókna sprężyste. Poniżej przedstawiono obie warstwy skóry właściwej.
Warstwa brodawkowata
Warstwa brodawkowata skóry lokalizuje się pomiędzy naskórkiem a splotem naczyniowym (siecią naczyniową) podbrodawkowym. Granica zewnętrzna warstwy brodawkowej jest falista, w stronę naskórka wpuklają się brodawki skórne, najwyraźniej zaznaczone w skórze nieowłosionej. W tej warstwie znajdują się praktycznie wszystkie elementy tkanki łącznej właściwej, czyli: włókna, składniki istoty podstawowej, komórki, jak również naczynia krwionośne, naczynia chłonne, włókna nerwowe, receptory, mięśnie przywłośne gładkie. Warstwa brodawkowata składa się z tkanki łącznej luźnej, co oznacza, że spotkać tu można sporo istoty podstawowej, a znacznie mniej włókien kolagenowych (typu I i III) oraz włókien sprężystych.
Warstwa siateczkowata
Warstwa siateczkowata znajduje się między powierzchniowym splotem naczyniowym a tkanką podskórną. W warstwie tej znajduje się znacznie mniej elementów komórkowych, niż ma to miejsce przy warstwie brodawkowatej. Składa się głównie z tkanki łącznej zbitej nieregularnej, zawierającej dużo włókien kolagenowych (typu I) splecionych z włóknami sprężystymi. Warstwa ta nie ma wyraźnych granic, przejście między warstwami jest płynne. Nad nią znajduje się naskórek. Warto zaznaczyć, że naczynia krwionośne dochodzą tylko do skóry, a naskórek nie jest unaczyniony. Jego odżywianie odbywa się tylko dzięki dyfuzji ze skóry właściwej.
Naskórek
Naskórek jest najbardziej zewnętrznie zlokalizowaną powłoką ludzkiego ciała. Buduje ją nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący. Także on ma swoje warstwy, które można przedstawić następująco:
- warstwa podstawna – jeden rząd keratynocytów o kształcie cylindrycznym;
- warstwa kolczysta – komórki tej warstwy silnie wiążą się ze sobą punktowo, przez desmosomy;
- warstwa ziarnista – utworzona przez jeden do kilku pokładów komórek o wrzecionowatym kształcie;
- warstwa jasna – widać ją jedynie w grubym naskórku, na podeszwach stóp i wewnętrznych powierzchniach dłoni;
- warstwa rogowa – składa się z płaskich, ściśle ułożonych komórek pozbawionych organelli, wypełnionych filamentami keratyny. Ma zdolność złuszczania się co około 28 dni.
Grubość naskórka wynosi od 0,1 do 2 mm, w zależności od lokalizacji. Najgrubszy naskórek występuje na podeszwach stóp (pięta) oraz na dłoniach.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy tabletki
Kwas hialuronowy znajduje się w skórze, dzięki czemu czyni ją gładką, elastyczną i bez zmarszczek. Z wiekiem jego ilość jednak maleje i należy dostarczać go do organizmu, aby uzupełnić powstające braki … Zobacz więcej... |
|
Kolagen naturalny - skóra i stawy
Kolagen od bioalgi to naturalny, najwyższej jakości hydrolizat kolagenu. Jest to najważniejsze białko, które wpływa na jakość skóry. Jego odpowiednia ilość zapobiega powstawaniu zmarszczek, cellulitu, rozstępów, ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kręcisz B., Profilaktyka dermatoz zawodowych, Wydawnictwo Instytutu Medycyny Pracy, Łódź 2011.
- Wolski T., Kędzia B., Farmakoterapia skóry. Cz. 1. Budowa i fizjologia skóry, Post Fitoter 2019; 20(1): 61-67.
- Błaszczyk M., Histologia dla kosmetologów, Oficyna Wydawnicza PWSZ, Nysa 2013.
