Liposomy w kosmetologii

Liposomy w kosmetologii to jedne z głównych nośników związków aktywnych. Oprócz tego wykorzystywane są jako forma modelowych błon komórkowych w badaniach biologicznych, w chemii oraz medycynie.

Liposomy

Liposomy to jedne z najważniejszych nośników substancji stosowanych w kosmetologii oraz farmacji. Są to kuliste struktury, które powstają z jednej lub kilku warstw podwójnej błony lipidowej, w której zamknięta jest określona ilość wody. Ich budowa pozwala na umieszczanie w ich strukturze substancji lipofilnych oraz hydrofilnych. Dzięki swoim wymiarom, a także właściwościom fizykochemicznym liposomy mogą efektywnie przenikać przez tkanki. Z kolei ich skład zbliżony do naturalnych błon biologicznych powoduje, że są one w pełni kompatybilne. Oznacza to, że zmniejsza się ryzyko wystąpienia ewentualnych efektów ubocznych związanych z ich działaniem.

Ciekawostka

Liposomy odkrył w 1961 roku metodą hydratacji lipidu angielski hematolog Alex Bengham z Uniwersytetu w Babraham.

Budowa i rodzaje liposomów

Liposomy to zamknięte kuliste struktury w kształcie pęcherzyków. Ich rozmiar waha się pomiędzy kilka nanometrów do 1 mikrometra. W tzw. dwuwarstwie lipidów, z której są zbudowane polarne głowy fosfolipidów wystają na zewnątrz, z kolei węglowodorowe łańcuchy hydrofobowe skierowane są do jej wnętrza.

Ze względu na właściwości otoczki lipidowej liposomy dzieli się na:

• obojętne – tworzy je fosfatydylocholina;
• kationowe – oprócz fosfolipidów oraz cholesterolu posiadają również związki naładowane dodatnio;
• anionowe – oprócz fosfolipidów oraz cholesterolu zawierają związki naładowane ujemnie.

Ze względu na ilość warstw lipidowych budujących liposomy, a także wielkość przestrzeni wodnej we wnętrzu ich struktury można podzielić je na:

• wielowarstwowe;
• jednowarstwowe.

Stabilność liposomów

Należy podkreślić, że liposomy wykazują charakter koloidów. Koloidy to układy dyspersyjne, dwuskładnikowe, których stabilność napędzają siły napięcia powierzchniowego, ładunek elektrostatyczny oraz hydrofilowość. Nie bez znaczenia jest również stabilność chemiczna samych lipidów, które wykorzystywane są do produkcji liposomów.

Głównym parametrem, który określa właściwości liposomów jest:

• rozmiar;
• liczba warstw;
• płynność dwuwarstwy;
• ładunek;
• objętość zamknięta;
• wydajność enkapsulacji (ilość roztworu substancji czynnej zamkniętej w liposomie).

Na stabilność liposomów wpływa również występowanie związków powierzchniowo-czynnych, które przyczyniają się do procesu ich degradacji. Może nastąpić to w skutek zwiększenia płynności oraz przepuszczalności liposomalnej dwuwarstwy lipidowej. Z kolei za stabilność kinetyczną liposomów odpowiedzialna jest obecność ładunku elektrycznego na powierzchni ich cząsteczek.

Sposoby wytwarzania liposomów

Do głównych związków wykorzystywanych w celach produkcji liposomów są fosfolipidy, lecytyny, sfingolipidy, glikolipidy, sterole, a także kwasy i zasady organiczne. Należy podkreślić, że podczas procesu modyfikacji liposomów można stosować syntetyczne polimery oraz przeciwciała specyficzne tkankowo.

Dziś istnieje wiele metod wytwarzania liposomów, zaś ich wybór uwarunkowany jest od założonej wielkości nośników substancji czynnych, liczby warstw oraz ich późniejszego zastosowania.

Do głównych metod produkcyjnych zalicza się proces:

• hydratacji lipidu;
• sonifikacji;
• wstrzykiwania etalonowego;
• wstrzykiwania eteru;
• dializy detergentowej;
• odparowywania metodą faz odwróconych.

Liposomy w kosmetologii

W kosmetologii liposomy znalazły zastosowanie już w latach 80 XIX wieku w firmie L’Oreal  oraz Dior. Do tego czasu stały się bardzo popularne w tym kierunku.

Do kosmetyków najczęściej wykorzystujących formę liposomów należą:

• kremy na dzień, na noc;
• kremy pod oczy;
• samoopalacze;
• kremy po goleniu;
• olejki do redukcji rozstępów;
• płyny do kąpieli;
• toniki bezalkoholowe.

Obecnie w kosmetykach najczęściej wykorzystuje się liposomy o wymiarach 100-300 nm. Należy podkreślić, że po aplikacji tego rodzaju preparatów na powierzchnię skóry pomiędzy komórkami naskórka oraz liposomami dochodzi do szeregu zjawisk. Należy do nich:

• adsorpcja na powierzchni keratynocytów oraz stopniowe uwalnianie substancji czynnych;
• transport lipidowy pomiędzy liposomami, a błonami komórkowymi keratynocytów;
• endocytoza, w czasie której liposomy pochłaniane są do wnętrza komórki, a następnie rozkładane z uwolnieniem występujących w nich substancji;
• fuzja lipidów.

Dzięki rozwoju technologicznemu w kwestii produkcji i modyfikacji liposomów istnieje możliwość wprowadzania do wnętrza ich struktury coraz większej ilości substancji czynnych o działaniu typowo kosmetycznym jak i terapeutycznym.

Wskazówka

Należy podkreślić, że liposomy to delikatny rodzaj cząsteczek. W związku z tym muszą być odpowiednio chronione przed wnikaniem dodatkowych składników ze środowiska zewnętrznego. Oznacza to, że kosmetyki zawierające liposomy zaleca się stosować wieczorem na dokładnie oczyszczoną skórę. Dodatkowo liposomy stanowią wsparcie domowej pielęgnacji skóry, a nie jej podstawę. W związku z tym produkty z ich zawartością należy stosować raz na kilka dni, nie codziennie.

Podsumowanie

Nieustannie prowadzone badania na temat właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych liposomów, a także ciągły postęp w dziedzinie ich produkcji sprawił, że coraz częściej wykorzystywane są one w kierunku jakim jest kosmetologia. Należy podkreślić, że produkty zawierające w swym składzie liposomy posiadają ugruntowaną pozycję, z kolei ich efektywność jest bezdyskusyjna.

Bibliografia

1. Balwierz R., Sarecka0-Hujar B., Marciniak D., Dzierżewicz Z., Kosmetologia Estetyczna, Zastosowanie liposomów w kosmetologii, 4/2017

	Kwas hialuronowy tabletki Kwas hialuronowy znajduje się w skórze, dzięki czemu czyni ją gładką, elastyczną i bez zmarszczek. Z wiekiem jego ilość jednak maleje i należy dostarczać go do organizmu, aby uzupełnić powstające braki … Zobacz więcej...
	Kolagen naturalny - skóra i stawy Kolagen od bioalgi to naturalny, najwyższej jakości hydrolizat kolagenu. Jest to najważniejsze białko, które wpływa na jakość skóry. Jego odpowiednia ilość zapobiega powstawaniu zmarszczek, cellulitu, rozstępów, ... Zobacz więcej...