Cytologia to popularne badanie patomorfologiczne, polegające na ocenie pobranych wcześniej różnymi metodami komórek przy użyciu mikroskopu świetlnego. Komórki te na ogół pobierane są przy podejrzeniu zmian nowotworowych. Wyróżniamy wiele rodzajów cytologii, w dzisiejszych czasach najczęściej wykonuje się cytologię szyjki macicy.
Na czym polega cytologia?
Cytologia jest badaniem bezbolesnym, choć w zależności od lokalizacji pobieranych komórek może powodować dyskomfort. Na podstawie badania można ocenić skład komórek, szczegóły dotyczące pojedynczych komórek, sposób układania się grup komórek czy obecność dodatkowych elementów, np. ciał obcych lub bakterii.
Pobrany materiał biologiczny jest odpowiednio podpisywany i zabezpieczany, a następnie odsyłany do laboratorium, gdzie zostanie poddany szczegółowej ocenie. Po przyjęciu go w laboratorium, próbki są rejestrowane i opracowywane. Materiał nieutrwalony wymaga natychmiastowego opracowania. Wyniki dostarczane są w ciągu kilku lub kilkunastu dni od momentu przyjęcia próbki.
Rodzaje cytologii
W zależności od metody pozyskania materiału do badania wyróżniamy 2 podstawowe rodzaje cytologii:
- cytologia złuszczeniowa – ocena komórek, które samoistnie złuszczyły się z powierzchni narządu lub zostały pobrane w formie wymazu. Przykłady: wymaz szyjki macicy, zawartość torbieli, wymaz z brodawki sutkowej czy naskórek;
- cytologia aspiracyjna – pobranie komórek do badania następuje na drodze wkłucia w zmianę.
Cytologia aspiracyjna dzieli się dodatkowo na cienkowarstwową oraz tradycyjną. Cienkowarstwowa różni się tym, że pobrany materiał umieszczany jest bezpośrednio w płynnym podłożu. Przy cytologii tradycyjnej materiał trafia na specjalne szkiełko.
Cytologia szyjki macicy
Podczas cytologii szyjki macicy wymaz pobiera się z tak zwanej strefy przejściowej, czyli miejsca przejścia nabłonka gruczołowego wyściełającego kanał szyjki macicy w nabłonek wielowarstwowy płaski zlokalizowany na tarczy części pochwowej szyjki macicy. To właśnie w tym miejscu wykrywa się większość stanów przedrakowych, jak również wczesnych postaci nowotworu płaskonabłonkowego szyjki macicy.
Wymaz pobiera się szpatułką lub częściej specjalną szczoteczką. Po odpowiednim zabarwieniu ocenia się go w mikroskopie świetlnym. Rekomenduje się wykonywanie cytologii szyjki macicy co roku, po raz pierwszy około 3 lat po rozpoczęciu współżycia seksualnego. U kobiet nieutrzymujących stosunków seksualnych pierwszą cytologię powinno się wykonać nie później niż w okolicach 21. roku życia.
Co wykrywa cytologia szyjki macicy?
Cytologia szyjki macicy umożliwia wczesne wykrycie nowotworów szyjki macicy, które w dzisiejszych czasach diagnozuje się bardzo często i które stanowią bezpośrednie zagrożenie życia kobiety. Wykrycie raka we wczesnym stadium pozwala na wdrożenie skutecznej terapii i znacznie zwiększa rokowania. Na podstawie badania cytologicznego można także rozpoznać HPV, czyli wirusa brodawczaka ludzkiego.
Cytologia szyjki macicy – jak się przygotować?
Na badanie należy wybrać się przynajmniej 2 dni po zakończonej miesiączce lub najpóźniej 4 dni przed kolejną. Najlepiej, aby przypadało ono na połowę cyklu. Około 3-4 dni przed badaniem nie należy korzystać z tamponów, wykonywać zabiegów irygacji pochwy czy stosować leków dopochwowych. Dzień przed badaniem rekomenduje się dodatkowo rezygnację ze współżycia.
Cytologia u dziewicy
Badanie cytologiczne przeprowadza się także u dziewic. W tym celu używa się mniejszych wzierników, a ginekolog podchodzi do tej czynności ze szczególną delikatnością, aby nie naruszyć błony dziewiczej. Fakt swojego dziewictwa należy więc zgłosić jeszcze przed badaniem.
Kiedy wykonać cytologię?
Cytologię powinno się wykonywać raz w roku przy okazji kontrolnych badań u ginekologa. Jeżeli 3 kolejne wyniki są prawidłowe, badanie można wykonywać co 2-3 lata. W Polsce badanie cytologiczne refundowane jest raz na 3 lata w przypadku kobiet w przedziale wiekowym 25-59 lat. Jeśli kobieta jest obciążona ryzykiem nowotworu, badanie w ramach NFZ można wykonać raz w roku.
Ile kosztuje cytologia?
Chcąc wykonać badanie prywatne, należy liczyć się z wydatkiem rzędu 150-400 zł, w zależności od pakietu. Placówki medyczne oferują bowiem podstawową cytologię, jak również cytologię z badaniem HPV.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnego kminku
Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej... |
|
Czarnuszka siewna
Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom II, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Profilaktyka dla ciebie – cytologia. Rozwój profilaktyki onkologicznej wśród kobiet realizowany przez Ośrodek Profilaktyki i Epidemiologii Nowotworów S.A. na terenie całej Wielkopolski.
- Bręborowicz G., Położnictwo i ginekologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015.
