Zgaga

Zgaga to nieprzyjemne uczucie pieczenia i palenia w przełyku, występujące w przebiegu choroby refluksowej przełyku (GERD – ang. gastroesophageal reflux disease). Pojawia się za mostkiem lub w dołku podsercowym, dlatego niekiedy może być mylnie uznana za objawy choroby niedokrwiennej serca. Zgaga pojawia się zazwyczaj po posiłku, wyróżniamy wiele produktów spożywczych, które mogą nasilać jej intensywność.

Zgaga – przyczyny

Bezpośrednią przyczyną zgagi jest cofnięcie się treści pokarmowej i kwasu solnego z żołądka do przełyku. Kwas solny wykazuje działanie drażniące w stosunku do delikatnego, wrażliwego nabłonka przełyku, który dodatkowo nie jest przystosowany do kontaktu z treścią o tak silnym działaniu. Przełyk od żołądka oddziela bowiem zastawka, która w fizjologicznych warunkach uniemożliwiająca powrót treści pokarmowej. Nawet, gdy wskutek zmiany pozycji żołądek znajduje się wyżej niż przełyk. W powstawaniu zgagi udział biorą również mięśnie zwieracze, które nie pracują tak mocno, jak powinny. Zaobserwowano czynniki ryzyka znacznie zwiększające częstotliwość występowania zgagi. Są to:

• przepuklina rozworu przełykowego;
• przebyta resekcja żołądka;
• ciąża;
• wszelkie choroby dróg żółciowych;
• choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy;
• zaburzenia o podłożu psychicznym lub emocjonalnym;
• niestrawność;
• antybiotykoterapia;
• przyjmowanie na czczo leków zawierających w składzie kwas acetylosalicylowy.

Zgaga może pojawić się w momencie wyjścia na zimne powietrze, pochylania się lub spożycia określonych pokarmów. Nie ma ustalonej listy produktów spożywczych wywołujących uczucie palenia w przełyku, ponieważ każdy człowiek reaguje inaczej. Najlepiej jest samodzielnie zaobserwować, które grupy produktów działają drażniąco na daną osobę. Najczęściej są to jednak:

• ostre przyprawy;
• słodycze, głównie czekolada;
• mocna kawa;
• alkohol;
• potrawy tłuste i smażone, także fast-foody;
• napoje gazowane.

Jeśli pacjent zmaga się ze zgagą, zaleca się unikanie bądź maksymalne ograniczenie wspomnianych produktów spożywczych. Znacznie rzadziej zdarza się, że objawy refluksu wywołują zupełnie normalne produkty, takie jak mięta, pomidory, cytrusy czy cebula. Na koniec warto wspomnieć, że intensywność zgagi nasila intensywna aktywność fizyczna lub leżenie bezpośrednio po spożytym posiłku. Dzieje się tak, ponieważ grawitacja działająca w pozycji stojącej lub siedzącej kieruje treść pokarmową do dalszych odcinków układu pokarmowego. W momencie podskoków, biegania czy leżenia grawitacja nie oddziałuje już tak mocno, przez co jedzenie i kwas solny mogą bez problemu cofać się ponownie do przełyku.

Zgaga w ciąży

Dość nietypowym zjawiskiem jest pojawiająca się zgaga w ciąży. Powiększająca się macica skutkuje przemieszczeniem pozostałych narządów jamy brzusznej i miednicy mniejszej, czemu towarzyszy wzrost ciśnienia w jamie brzusznej. W jamach brzucha zaczyna brakować miejsca, przez co także żołądek musi zmniejszyć swoją objętość. Spożycie większych posiłków sprawia, że treść pokarmowa nie mieści się w żołądku i bywa cofana do przełyku. Ułatwia to działanie rozluźniające hormonów ciążowych, które rozluźniają mięśnie przełyku i żołądka. Zazwyczaj zgaga ciężarnych ustępuje chwilę po porodzie.

Zgaga – objawy

Nowa klasyfikacja montrealska uznaje podział objawów w przebiegu choroby refluksowej przełyku na:

• zespoły przełykowe (typowe);
• zespoły pozaprzełykowe (nietypowe).

Objawy zespołów przełykowych

Do objawów zespołu przełykowego zalicza się:

• typowy zespól refluksowy, np. uczucie palenia za mostkiem (zgaga), odbijanie się, ból pojawiający się w nadbrzuszu;
• regurgitacja (cofnie się treści z żołądka w kierunku przełyku);
• ból klatki piersiowej.

Objawy zespołów pozaprzełykowych (udowodniony związek z refluksem)

Do objawów zespołu pozaprzełykowego o udowodnionym powiązaniu z refluksem zalicza się zespół:

• kaszelu refluksowego;
• refluksowy zespół astmatyczy;
• refluksowego zapalenia krtani;
• refluksowych nadżerek szkliwa.

Objawy zespołów pozaprzełykowych (prawdopodobny związek z refluksem)

Do objawów zespołu pozaprzełykowego o prawdopodobnym powiązaniu z refluksem zalicza się:

• zapalenie zatok przynosowych;
• zapalenie ucha środkowego;
• zapalenie gardła;
• idiopatyczne zapalenie płuc.

Jak leczyć zgagę?

Przy zaawansowanej chorobie refluksowej przełyku leczenie zgagi jest długofalowe i wymaga przyjmowania leków obniżających produkcję kwasu solnego w żołądku. Są to głównie inhibitory pompy protonowej, a znacznie rzadziej blokery receptora histaminowego H2. Gdy zgaga pojawia się sporadycznie, farmakoterapia obejmuje stosowanie preparatów zobojętniających na bazie wodorotlenków magnezu, glinu lub wapnia w formie pastylek do ssania. Bez względu na charakter i intensywność zgagi, podstawą jest modyfikacja stylu życia. Zaleca się głównie:

• spożywanie mniejszych objętościowo posiłków;
• powolne przeżuwanie kęsów pokarmowych;
• unikanie produktów wywołujących zgagę;
• redukcja masy ciała;
• rzucenie palenia papierosów;
• unikanie spożywania ostatniego posiłku bezpośrednio przed snem;
• unikanie spania na płaskiej powierzchni bez żadnej poduszki pod głową.

Bardzo często modyfikacja stylu życia i przyzwyczajeń dietetycznych jest wystarczająca, aby pozbyć się uciążliwej zgagi.

	Olej z czarnego kminku Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej...
	Czarnuszka siewna Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
2. Korzonek M., Dziergas A., Kuczyńska M., Choroba refluksowa przełyku (GERD) – problem wciąż aktualny, Forum Medycyny Rodzinnej, 5/2014.
3. Chmiel K., Niśkiewicz I., Krela-Kaźmierczak I., Łykowska-Szuber L., Linke K., Pozaprzełykowe objawy refluksu żołądkowo-przełykowego, Nowiny Lekarskie, 3/2009.