Dermatozy skóry stóp stanowią duży procent problemów dermatologicznych. Ich obecność nie tylko przyczynia się do dyskomfortu psychicznego chorego, ale również zaburzają codzienne jego funkcjonowanie.

Zmiany skórne na stopach

Zmiany skórne na stopach w postaci dermatoz charakteryzują się dużą różnorodnością w odróżnieniu od tych występujących m.in. na skórze tułowia. Warto podkreślić, że na skórze stóp podobnie jak na dłoniach nie występuje owłosienie. Oznacza to, że w miejscach tych skóra pozbawiona jest gruczołów łojowych i cechuje się grubszym naskórkiem, co przekłada się na zwiększenie ryzyka występowania jej schorzeń.

Schorzenia o podłożu dermatologicznym w obrębie stóp rzadko dotyczą tylko skóry stóp. Mowa tu przede wszystkim o chorobach powszechnie znanych tj. grzybica stóp międzypalcowa, wyprysk kontaktowy czy łuszczyca.

W okolicach stóp bardzo często lokalizuje się wyprysk kontaktowy alergiczny i z podrażnienia, atopowe zapalenie skóry, brodawki wirusowe, odciski, modzele, znamiona, liszaj płaski, rumień wielopostaciowy, bielactwo nabyte.

1. Grzybica stóp.

Grzybica stóp najczęściej spowodowana jest grzybami dermatofitami. Warto podkreślić, że należy do najczęściej występujących chorób w ich obrębie, a ryzyko jej zachorowania wzrasta wraz z wiekiem. Najczęstszą odmianą grzybicy stóp jest odmiana międzypalcowa, której objawy lokalizują się w przestrzeniach międzypalcowych. Objawy wykazują charakter maceracji i złuszczania naskórka, rumienia, czasami również pęknięć oraz nadżerek.

Bez względu na rodzaj występującej grzybicy wymagają one różnicowania z chorobami o klinicznym występowaniu wyprysku, szczególnie grzybicy z wypryskiem rogowaciejącym oraz grzybicą potnicową z wypryskiem potnicowym. Na uwagę zasługuje również łuszczyca zwykła i kostkowa stóp. W przypadku wątpliwości potwierdzenie choroby daje badanie mykologiczne.

2. Wyprysk.

Wyprysk na skórze to obraz kliniczny nieinfekcyjnego stanu zapalnego. W zależności od stopnia nasilenia zmian oraz czasu ich występowania wyróżnia się wyprysk ostry, podostry i przewlekły.

Zmiany jakie występują w wyprysku mogą pojawiać się na skutek wyprysku kontaktowego alergicznego, z podrażnienia, atopowego zapalenia skóry oraz idiopatycznego wyprysku rąk oraz stóp. Różnicowanie choroby nie należy do łatwych, pomocne w tym celu są informacje uzyskane podczas wywiadu środowiskowego oraz testy alergiczne.

3. Łuszczyca krostkowa.

Warto zaznaczyć, że łuszczyca krostkowa uznawana jest jako oddzielna jednostka chorobowa do łuszczycy zwykłej. Łuszczyca krostkowa rąk oraz stóp przyczynia się do powstawania odgraniczonych ognisk rumieniowych, gdzie następnie dochodzi do wysiewu krost. Objawy choroby lokalizują się na bocznych krawędziach rąk oraz stóp.

4. Łupież rumieniowy.

Łupież rumieniowy to choroba zakaźna, która częściej dotyczy mężczyzn. Objawy lokalizują się w fałdach skórnych w obrębie pachwin. Wykazują charakter plam rumieniowo-złuszczających, które posiadają brunatno-czerwone zabarwienie, jednak bez nasilenia objawów na ich obwodzie. Często nie dają subiektywnych odczuć, choć warto podkreślić, że zmiany mogą lokalizować się również między palcami i przypominać tym obraz kliniczny grzybicy międzypalcowej.

5. Neurodemit ograniczony.

Neurodemit ograniczony, a więc liszaj prosty przewlekły to choroba o nieustalonej etiologii choć uznaje się związek z predyspozycją atopową. Istotą choroby jest obniżony próg świądowy i napadowy. Po upływie czasu dochodzi do rozwoju czerwono-brunatnych ognisk z lichenizacją oraz łuszczeniem się. Objawy są zwykle pojedyncze i występują w miejscach pocieranych lub drapanych.

6. Liszaj płaski.

Tradycyjna postać liszaja płaskiego cechuje się obecnością wielobocznych płaskowyniosłych grudek o zabarwieniu różowym do ciemnofioletowego z połyskującą powierzchnią. W przebiegu liszaja płaskiego podobnie jak w przypadku łuszczycy może występować objaw Kobnera. Objawy obejmują najczęściej powierzchnie nadgarstków oraz stawów skokowych stóp. Występują w formie białych plamistych przebarwień również na błonach śluzowych jamy ustnej. Dodatkowo mogą występować również zmiany paznokciowe w formie podłużnych bruzdowań.

W liszaju płaskim dłoni oraz podeszwy stóp pojawiają się ogniska brodawkujących, hiperkeratotycznych grudek pokrytych żółtą warstwą rogową. Objawy lokalizują się na dłoniach oraz podeszwach stóp i bocznych ich krawędziach z jednoczesnym tworzeniem się nadżerek i owrzodzeń, które w dużym stopniu utrudniają codzienne funkcjonowanie lub prowadzą do kalectwa.

7. Rumień wielopostaciowy wysiękowy.

Rumień wielopostaciowy wysiękowy to reakcja systemu immunologicznego na infekcje wirusowe, bakteryjne oraz przyjmowane leki. Choroba przybiera kilka rodzajów, do których należy forma:

• łagodna – występują wyłącznie rozsiane zmiany skórne;
• ciężka – towarzyszą zmiany na błonach śluzowych;
• zespół Stevensa-Johnsona – z dominującym zajęciem śluzówek oraz objawami skórnymi na tułowiu oraz twarzy;
  
• toksyczna nekroliza naskórka – powstają zlewne rumienie i spełzanie naskórka jak w przypadku poparzeń II stopnia.

8. Ziarniniak obrączkowy.

To rzadko występująca choroba, choć znacznie częściej rozwija się u osób z cukrzycą. Przyczyna jej występowania nie jest znana. Ziarniniak objawia się twardymi grudkami barwy lekko różowej, które często układają się obrączkowo. Zmiany występują głównie na grzbietach rąk oraz stóp jednak mogą wystąpić również na całym ciele. Choroba wykazuje charakter przewlekły. Zmiany mogą ustępować samoistnie.

9. Kiła.

To choroba o podłożu bakteryjnym, która przenoszona jest drogą płciową wywołaną przez krętka bladego. We wczesnym stadium choroby pojawiają się momenty osutek nawrotowych. Lokalizują się one na podeszwach stóp, z kolei przy intensywnym rogowaceniu mogą swoją strukturą przypominać modzele z jednoczesnym stanem zapalnym.

10. Brodawki wirusowe.

Wywołane są przez brodawczaka ludzkiego HPV. Brodawki stóp występują w formie hiperkeratotycznych grudek jasnego koloru o wielkości kilku milimetrów. Niekiedy zmiany posiadają czarne punkty, które tworzą mikroskrzepy krwi w przerosłych naczyniach włosowatych. Brodawki mogą być pojedyncze lub mnogie. Występują na podeszwach i grzbietach stóp, placach oraz wałach paznokciowych. Częściej występują u dzieci niż u osób dorosłych.

11. Nagniotki i modzele.

Modzele to zmiany dość słabo odgraniczone od otoczenia, które charakteryzują się nadmiernym rogowaceniem o różnej wielkości, bez występowania czopa rogowego. Nie dają odczuć bólowych, zaś powstają na skutek permanentnego ucisku lub tarcia skóry. Lokalizują się na podeszwach stóp w wyniku noszenia niewygodnego obuwia.

Z kolei nagniotki czyli odciski przybierają postać kilkumilimetrowych hiperkeratotycznych grudek z obecnością rdzenia rogowego w części centralnej. Struktura ta uciskając tkanki miękkie przyczynia się do powstawania dużej bolesności, której niekiedy może towarzyszyć stan zapalny. Odciski występują przede wszystkim na stopach w okolicy podeszwy, a także w przestrzeniach między palcami. W leczeniu tego rodzaju zmian wykorzystuje się produkty keratolityczne, mechaniczne ścieranie lub chirurgiczne usunięcie.

12. Rogowiec dłoni i stóp.

To bardzo rzadka choroba dłoni i stóp, której istota polega na pogrubieniu warstwy rogowej naskórka w przebiegu zaburzeń jego metabolizmu oraz procesu keratynizacji. Wśród odmian choroby wyróżnia się rogowiec rozlany i rozsiany.

W przypadku pierwszego naskórek dłoni oraz stóp jest pogrubiony, twardy oraz woskowożółty. Dodatkowo na powierzchni skóry zauważalne są bruzdy, pęknięcia oraz bolesne rozpadliny. Należy podkreślić, że granica rogowacenia wraz ze skórą zdrową jest bardzo wyraźna.

Zobacz również: Pęknięcia i rozpadliny – przyczyny, objawy, leczenie.

W rogowaceniu rozsianym z kolei zarówno na dłoniach jak i podeszwach stóp występują okrągłe ogniska przypominające nagniotki lub brodawki wirusowe.

13. Bielactwo nabyte.

Bielactwo nabyte należy do zaburzeń barwnikowych skóry, gdzie objawy występują w postaci plam pozbawionych melaniny – naturalnego barwnika skóry. Rozmiar, liczba oraz lokalizacja mogą być różne i nie dają żadnych odczuć subiektywnych. Główną metodą leczenia jest fototerapia.

14. Zmiany melanocytowe.

Znamiona melanocytowe powstają zwykle w dzieciństwie lub w wieku dojrzałym. Przybierają postać okrągłych lub owalnych zmian jednolitej barwy, jasno lub ciemnobrązowe o gładkiej powierzchni.

Podsumowanie

Choroby dermatologiczne w obrębie dłoni i stóp wykazują różne przyczyny oraz morfologię. Obraz kliniczny danej jednostki chorobowej może wskazywać na kilka innych chorób lub ich odmian. W związku z tym niezmiernie istotne jest wykonanie szczegółowego wywiadu z pacjentem, a także podstawowych badań diagnostycznych.

Bibliografia

1. Nockowski P., Kosmetologia Estetyczna, Charakterystyka najczęstszych dermatoz skóry stóp, 3/2016.

	Olej z czarnego kminku Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ...Zobacz więcej...
	Czarnuszka siewna Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież).Zobacz więcej...