Aspartam to jeden z najbardziej znanych i najczęściej spożywanych substancji słodzących. Obecnie w bazie medycznej “Pubmed” dokładnie dla tego słodzika dostępnych jest ponad 1600 doświadczeń i artykułów. A ocena bezpieczeństwa tej substancji została oparta na lekturze ponad 600 badań naukowych. I pomimo tego nadal w niektórych kręgach aspartam ma złą sławę. Czy ten słodzik jest szkodliwy?
Co to jest aspartam?
Aspartam to związek chemiczny należący do szerokiej grupy dodatków do żywności, a dokładniej słodzików. Aspartam jest substancją intensywnie słodzącą, co oznacza, że nie występuje w środowisku naturalnym, a jego dodawanie do żywności jest limitowane. Zasady stosowania aspartamu są określone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. Słodzik ten oznacza się symbolem E951.
Historia aspartamu
Co ciekawe, aspartam został wynaleziony całkowicie przez przypadek! Mianowicie, amerykański chemik, James Schlattera, w latach 60. XX wieku, pracując na zlecenie firmy farmaceutycznej, poszukiwał leku na chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy. Naukowiec podczas prowadzenia badań postanowił spróbować smaku badanej substancji. Ku jego zdziwieniu okazało się, że cechuje się ona bardzo słodkim smakiem.
Odkrycia aspartamu dokonano właśnie 1965 roku. Następnie, w kolejnych latach, aż do roku 1981 przeprowadzano liczne badania nad aspartamem, aby ocenić jego metabolizm i bezpieczeństwo. Od 1981 roku jest on stosowany jako słodzik i jest dostępny na rynku artykułów spożywczych.
Aspartam – właściwości
Aspartam ma postać białego lub prawie białego, krystalicznego proszku. W porównaniu do cukru spożywczego jest 200 razy słodszy. Z uwagi na tak wysoki poziom słodkości, można uznać, że nie dostarcza kalorii. Dzięki temu może być zamiennikiem klasycznych substancji słodzących takich jak miód, syropy glukozowe i glukozowo-fruktozowe czy sacharoza.
Aspartam jest metabolizowany do kwasu asparaginowego, fenyloalaniny a także niewielkiej ilości metanolu. Zastosowany w produktach spożywczych ma zdolność do wzmocnienia i utrwalenia smaku i aromatu owocowego, zwłaszcza owoców cytrusowych. Aspartam jest nieodporny na działanie wysokiej temperatury, dlatego nie może być wykorzystywany do produkcji żywności pieczonej czy gotowanej. Aby dowiedzieć się w jakich produktach najczęściej spotykamy aspartam, przejdź tutaj: https://kurierlubelski.pl/aspartam-co-to-jest-aspartam-w-czym-sie-znajduje-i-czy-jest-szkodliwy-wyjasniamy/ar/13957761.
Bezpieczeństwo aspartamu
Zgodnie z opinią Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), czyli organu Unii Europejskiej zajmującego się bezpieczeństwem żywności, aspartam jest bezpieczny. Jak wskazują Eksperci, nie ma dostępnych badań, które potwierdziłyby jakikolwiek negatywny wpływ spożycia aspartamu na organizm człowieka.
Co więcej, jak wyjaśniają naukowcy z FDA (Food & Drug Administration, USA) dla większości z nas aspartam jest bezpieczny, ponieważ nadwrażliwość na ten związek występuje niezwykle rzadko. U wybranej grupy osób, które są nadwrażliwe na ten słodzik, aspartam może powodować dolegliwości takie jak np. ból głowy. Warto podkreślić, że ustają one, jak tylko konsument zaprzestanie spożywania aspartamu.
Jak wskazuje EFSA, aspartam należy spożywać w ograniczeniu, tzn. do 40 mg/kg masy ciała na dzień. Jest to wartość ADI, czyli dopuszczalne dzienne pobranie. Chcąc obliczyć ADI aspartamu dla siebie, należy swoją masę ciała pomnożyć przez 40. Otrzymany wynik to dopuszczalna ilość aspartamu na dzień w miligramach. Zgodnie z nauką spożywanie aspartamu w takiej ilości codziennie, nie wpływa negatywnie na zdrowie.
Czy aspartam jest rakotwórczy?
W mediach i środowiskach popularnonaukowych krąży przekonanie, że aspartam może zwiększać ryzyko nowotworów. Podstawą do tego stwierdzenia były badania zrealizowane na szczurach. Gdy okazało się, że aspartam może mieć wpływ na częstość występowania zmian nowotworowych u tych zwierząt, szybko wysunięto wnioski na temat podobnego działania tego słodzika także na ludzi.
Warto jednak wiedzieć, że zgodnie ze stanowiskiem Narodowego Instytutu Raka (National Cancer Institute) nie ma podstaw, aby twierdzić, że aspartam ma rakotwórczy wpływ na organizm człowieka. Jak wyjaśniają Eksperci, mechanizm jaki u zwierząt przyczynił się do procesów nowotworowych, nie funkcjonuje u ludzi. Ponadto w ocenie zmian ryzyka nowotworowego bardzo ważny jest także poziom spożycia słodzika w przeliczeniu na masę ciała. W badaniach na zwierzętach nierzadko dawki aspartamu były znacznie wyższe, niż ma to miejsce w rzeczywistości, w spożyciu tego słodzika przez ludzi.
Kto powinien unikać aspartamu?
Warto także podkreślić, że mimo iż aspartam jest uznawany za bezpieczny to z jego spożycia całkowicie powinny zrezygnować osoby z fenyloketonurią. W tej chorobie, z powodu zaburzeń genetycznych, brakuje umiejętności do metabolizowania fenyloalaniny. Związek ten powstaje w procesie przemian aspartamu. U chorych z fenyloketonurią gromadzi się on w organizmie i wpływa negatywnie na funkcjonowanie układu nerwowego. Aspartam u dzieci z fenyloketonurią uniemożliwia prawidłowy wzrost i rozwój.
Podsumowując aspartam to substancja, które posiada wiele zalet… Ma słodki smak, nie dostarcza kalorii, a także może wspierać odchudzanie. Zgodnie z dostępnymi badaniami jego szkodliwy wpływ na organizm człowieka (poza fenyloketonurią) możemy uznać za mit. Ważne jednak, aby pamiętać, że należy spożywać go z zgodnie zaleceniami, w umiarkowaniu. A podstawą zdrowej diety nadal powinna być świeża, nieprzetworzona i zróżnicowana żywość, przede wszystkim warzywa i owoce. W mniejszej ilości zalecane są również produkty zbożowe (preferowane pełnoziarniste), roślinne tłuszcze czy chude źródła białka.
Bibliografia:
Scientific Opinion on the re-evaluation of aspartame (E 951) as a food additive. European Food Safety Authority 2013.
Artificial Sweeteners and Cancer. National Cancer Institute, 2016.
S. Food and Drug Administration. FDA Statement on European Aspartame Study 2007.
Sękalska. Zawartość sztucznych substancji słodzących – aspartamu, acesulfamu-k i sacharynianu sodu w napojach dietetycznych. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2007; 3:52:127 – 138.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r.
Wierzbicka. „Słodziki” – aspekty żywieniowe i zdrowotne. WSZECHNICA ŻYWIENIOWA SGGW, maj 2014.
Artykuł sponsorowany
