Olej sojowy

Olej sojowy to niezwykle zdrowy tłuszcz roślinny pozyskiwany z nasion soi. Znajduje zastosowanie zarówno w suplementacji, jak i kosmetologii czy przemyśle spożywczym. Ma neutralny smak, przez co idealnie nadaje się do wszelakich potraw, nie wpływając na zmianę ich smaku. Słynie zwłaszcza z wysokiej zawartości kwasów tłuszczowych Omega oraz lunazyny, która jest silnym antyoksydantem i ma mało źródeł pokarmowych.

Olej sojowy – charakterystyka

Soja należy do rodziny roślin bobowatych. Spośród jej kilkunastu gatunków najbardziej popularna jest soja uprawna, nazywana soją warzywną. To właśnie z niej pozyskuje się cenny olej. Aby miał pełen pakiet wartościowych składników odżywczych, taki olej powinien być tłoczony na zimno i nierafinowany. Wysokie temperatury niszczą kwasy tłuszczowe, a także inne związki odżywcze oraz biologicznie aktywne.

Do produkcji oleju sojowego używa się dojrzałych i suchych nasion soi, które w pierwszej kolejności są oczyszczane z zanieczyszczeń, piasku i innych ciał obcych, a następnie ewentualnie łuszczone, aby ułatwić ekstrakcję oleju. Celem wydobycia oleju stosuje się metody mechaniczne (tłoczenie na zimno lub na gorąco) lub chemiczne (ekstrakcja rozpuszczalnikami, najczęściej heksanem). Ekstrakcja rozpuszczalnikowa pozwala na uzyskanie większej ilości oleju, jednak pod względem wartości odżywczych znacznie bardziej preferuje się metody mechaniczne na zimno.

Olej sojowy – skład

Najistotniejszym i wnikliwie badanym związkiem nasion soi z grupy peptydów biologicznie czynnych jest lunazyna (peptyd). Można ją wprawdzie wyizolować z nasion innych roślin, m.in. takich jak żyto, owies, pszenica i słonecznik, jednak w znacznie mniejszych ilościach. Lipidy stanowią natomiast nawet do 20% suchej masy ziaren soi, a głównym składnikiem oleju sojowego są acyloglicerole. Na szczególną uwagę zasługują zawarte w oleju wielonienasycone kwasy tłuszczowe, czyli kwas linolowy (należący do grona kwasów Omega 6) i kwas linolenowy (należący do grona kwasów Omega 3). Blisko 24% kwasów tłuszczowych oleju sojowego stanowi ważny fizjologicznie kwas oleinowy.

Pozostałymi składnikami znajdującymi się w oleju sojowym są: sterole roślinne (takie jak kampesterol, beta-sitosterol, stygmasterol), tokoferole (potocznie zwane witaminą E), a także inne antyoksydanty. Z całą pewnością olej sojowy należy do grona najzdrowszych olejów roślinnych tłoczonych na zimno, choć jego spożycie wciąż budzi kilka kontrowersji.

Olej sojowy – właściwości

Lunazyna znajdująca się w sporych ilościach w oleju sojowym wykazuje udokumentowane właściwości prozdrowotne, głównie przeciwnowotworowe, przeciwutleniające i przeciwzapalne. Co ważne i ciekawe, jest ona termostabilna i może być wykorzystywana jako cenny suplement diety, także w produktach poddawanych obróbce termicznej.

Systematyczne spożycie oleju sojowego wpływa korzystnie na układ sercowo-naczyniowy, reguluje ciśnienie tętnicze krwi, obniża poziom cholesterolu LDL, a tym samym zmniejsza ryzyko chorób takich jak miażdżyca czy zawał serca (oczywiście w połączeniu z innymi czynnikami prewencyjnymi). Olej sojowy zawiera również izoflawony, które mają właściwości antyoksydacyjne i mogą wspierać zdrowie hormonalne, zwłaszcza u kobiet w okresie menopauzy. Wzmacnia też odporność oraz poprawia pamięć i koncentrację.

Wadą soi i produktów sojowych są właściwości alergenne. Soja została zaliczona do grupy 8 kluczowych i głównych alergenów spożywczych, które są przyczyną aż 90% alergii pokarmowych typu IgE. Osoby z alergiami na soję powinny więc unikać spożywania oleju sojowego. Dodatkowo u konsumentów spożywających spore ilości produktów sojowych (szczególnie w grupie wegetarian i wegan) istnieje możliwość powstawania niedoborów żelaza, cynku i wapnia. Spowodowane jest to głównie obecnością w nasionach soi fitynianów wiążących kowalencyjnie kationy metali.

Jak jeść olej sojowy?

Olej sojowy jest kluczowym składnikiem dań kuchni azjatyckiej. Nadaje się do smażenia i gotowania, pasuje do marynat, mięs, ryb, owoców morza, a także potraw wegetariańskich. Olej sojowy można używać jako dodatek do kanapek, ryżu, makaronu lub jako polewa na warzywa na surowo. Należy pamiętać, że mimo wartości odżywczych jest on dość kaloryczny, przez co jego spożycie powinno być systematyczne, lecz umiarkowane. Olej należy przechowywać w suchym, chłodnym i zacienionym miejscu.

	Czarnuszka siewna Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej...
	Olej z czarnego kminku Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Wilk M., Soja źródłem cennych składników żywieniowych, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2/2017.
2. Cichosz G., Czeczot H., Stabilność oksydacyjna tłuszczów jadalnych – konsekwencje zdrowotne, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 1/2011.