Nowotwory złośliwe skóry

Nowotwory złośliwe skóry dzieli się ze względu na podstawowe objawy oraz pochodzenie z poszczególnych warstw skóry. Ze względu na to, że choroby te często stanowią efekt nadmiernej ekspozycji skóry na słońce bardzo ważna jest jej prewencja przed działaniem promieniowania UV.

Nowotwory skóry

Najliczniejszą grupę nowotworów skóry stanowią raki skóry zajmując pierwsze miejsce w klasyfikacji onkologicznej. Pojawiają się one na skutek zbyt częstej ekspozycji skóry na działanie promieni UV. W związku z tym nowotwory można zaliczyć do tak zwanych chorób zawodowych u osób, które pracują na otwartej przestrzeni środowiska nie zapewniając skórze odpowiedniej ochrony. Niektóre rodzaje nowotworów mogą stanowić chorobę współistniejącą z innymi np. AIDS.

Do najczęściej występujących nowotworów skóry zalicza się:

• rak podstawnokomórkowy;
• rak kolczystokomórkowy;
• czerniak;
• rak z komórek Merkla (neuroendokrynny);
• mięsaki (sarcoma);
• rak brodawkujący;
• rak skóry Pageta.

1. Rak podstawnokomórkowy.

Rak podstawnokomórkowy (carcinoma basocellulare) należy do najczęściej występujących nowotworów skóry. Stanowi bowiem około 70% wszystkich zmian. Rozwija się na skutek nadmiernej ekspozycji skóry na słońce lub w wyniku działania arsenu. Powstaje w skórze, która początkowo nie jest zmieniona lub ze stanów przedrakowych, do których należy róg skórny lub rogowacenie słoneczne. Rzadko daje przerzuty, częściej występuje u osób starszych.

Objawy przybierają postać guzka posiadającego połyskującą, gładką powierzchnię. Z biegiem czasu zmiana robi się coraz większa, wgłębia się w części środkowej oraz zostaje otoczona dość charakterystycznym wałem na obwodzie. Struktura wału składa się z drobnych perłowych guzków i posiada zlewny charakter. Środkowe wgłębienie pokryte jest strupkiem, a jego oderwanie może spowodować krwawienie.

Wyróżnia się kilka odmian raka podstawnokomórkowego. Najbardziej znaną jest postać guzkowa, który objawia się guzkiem o lśniącej i gładkiej powierzchni często z widocznymi teleangiektazjami. Poważniejszą odmianą jest postać wrzodziejąca, której rozwój może spowodować niszczenie części twarzy w tym oczodołu, a także wejść w strukturę mózgu. Charakteryzuje się drążeniem w głąb budowy mięśni, kości oraz chrząstek. Zmiany lokalizują się najczęściej na skórze twarzy, szyi oraz grzbiecie dłoni.

Do innych odmian zalicza się postać:

• barwnikowa;
• twardzinopodobna;
• powierzchniowa;
• włókonsto-nabłonkowa.

Leczenie raka podstawnokomórkowego polega na chirurgicznym usunięciu zmian. Zastosowanie znajduje tu również krioterapia.

2. Rak kolczystokomórkowy.

Występuje rzadziej niż rak podstawnokomórkowy. Zwykle pojawia się u osób w wieku średnim oraz podeszłym. Charakteryzuje się szybkim rozwojem oraz wysokim stopniem złośliwości. Zmiany lokalizują się w obrębie błon śluzowych oraz skóry (okolica nosa, oczodołów i narządów płciowych). Przyczyną jego występowania jest nadmierna ekspozycja skóry na słońce, a także częste drażnienie mechaniczne oraz działanie środków chemicznych. Objawia się rogowaciejącą oraz łuszczącą się zmianą o charakterze brodawkowatym, która z czasem wrzodzieje i często pokryta jest strupem.

Rak kolczystokomórkowy daje przerzuty do węzłów chłonnych oraz krwi. Dzieje się tak gdy guz zwiększa swoje rozmiary i głębiej nacieka w tkanki.

3. Czerniak.

Czerniak to nowotwór skóry wywodzący się z komórek barwnikowych – melanocytów. Może rozwinąć się na skórze niezmienionej chorobowo lub w obrębie znamion barwnikowych. W grupie ryzyka znajdują się m.in. osoby, u których w rodzinie pojawił się czerniak, a także z jasnym fototypem skóry, jasnymi włosami, piegami i niebieskimi oczami. Główną przyczyną jego rozwoju jest ekspozycja skóry na słońce oraz ilość oparzeń słonecznych w okresie dzieciństwa. Ponadto, narażone na wystąpienie czerniaka są osoby, które były poddawane immunosupresji lub chore na AIDS.

Czerniak rozwija się jako płaskie znamię, które początkowo przybiera niewielkie rozmiary. Z czasem jednak szybko się powiększa i nacieka do głębszych warstw skóry.

Do najbardziej złośliwych czerniaków należą te, które nie zawierają barwnika lub posiadają niewielkie jego ilości. Należy podkreślić, że może dotyczyć również błon śluzowych np. jamy ustnej. Czerniak daje przerzuty drogą naczyń krwionośnych oraz limfatycznych docierając do płuc, mózgu oraz wątroby.

Leczenie czerniaka opiera się głównie na wycięciu chirurgicznym z zajęciem marginesu zdrowej skóry.

3. Mięsaki (sarcoma).

Rozwijają się z komórek wrzecionowatych oraz naczyń włosowatych i dotyczą tkanek miękkich (mięsak tkanki tłuszczowej, mięśniowej, naczyniowej). Mimo to może również dotyczyć skóry. Przyczyną rozwoju mięsaków jest ekspozycja skóry na promieniowanie jonizujące, skłonności genetyczne oraz stosowanie chemioterapeutyków. Należy podkreślić, że mięsaki dają częste przerzuty do płuc oraz węzłów chłonnych.

Objawem mięsaków jest guz, a także zaburzenia ruchowe. Leczenie polega na wycięciu zmiany wraz z mięśniem, nerwami lub naczyniami.

Wyróżnia się kilka rodzajów mięsaków:

• tłuszczakomięsak;
• włókniakomięsak histocytarny;
• mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy;
• mięśniakomięsak gładkokomórkowy;
• mięsak maziówki;
• nerwiakomięsak.

4. Rak z komórek Merkla (neuroendokrynny).

Rak z komórek Merkla to rzadko występujący rak skóry, jednak o wysokim stopniu złośliwości. Wywodzi się z komórek Merkla – komórek odbierających bodźce czuciowe. Objawia się twardym, bezbolesnym guzkiem posiadającym gładką powierzchnię. Lokalizuje się na skórze głowy, szyi, kończyn oraz miejsc eksponowanych na działanie promieni UV. Często daje przerzuty do węzłów chłonnych, płuc, mózgu, wątroby oraz kości.

Leczenie raka z komórek Merkla obejmuje wycięcie zmiany wraz z lokalnymi węzłami chłonnymi, a także radioterapię oraz chemioterapię.

5. Rak brodawkujący.

Rak brodawkujący to nowotwór dotyczący narządów płciowych, jamy ustnej oraz stóp. W jego rozwoju stwierdza się komórki wirusa brodawczaka ludzkiego HPV6 i HPV11. Przyczyną rozwoju jest m.in. żucie tytoniu (jeśli dotyczy jamy ustnej) lub urazy stopy jeśli występuje na powierzchni stóp. Rozwój raka brodawkującego jest wolny i z reguły nie daje przerzutów.

6. Rak skóry Pageta.

Rak skóry Pageta to rzadka postać nowotworu śródnabłonkowego. Pochodzi z gruczołów apokrynowych i stanowi odmianę pozasutkową. Początkowo komórki nowotworowe rozmnażają się w warstwach naskórka, po czym roprzestrzeniają się do mieszków włosowych oraz gruczołów potowych. Objawem są palmy o podłożu rumieniowym, które dają uczucie pieczenia i swędzenia. Zmiany lokalizują się w obszarach narządów płciowych.

Wskazówka

W profilaktyce nowotworów skóry zarówno w barwnikowych (czerniak) jak i rakach (podstawnokomórkowy, kolczystokomórkowy) bardzo ważna jest ochrona przeciwsłoneczna. W związku z tym należy pamiętać o stosowaniu kremów z filtrem o wysokim wskaźniku SPF.

Bibliografia

1. Padlewska K., Medycyna Estetyczna i Kosmetologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2019.

	Czarnuszka siewna Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej...
	Olej z czarnego kminku Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej...