Endocytoza

15 września, 2022
15:19

Aktualizacja: 15 września 2022

Endocytoza to sposób transportowania cząsteczek i makrocząsteczek do wnętrza komórki ze środowiska zewnętrznego. Łączą się one z receptorem błonowym zlokalizowanym w błonie komórkowej, tworząc w tym miejscu wgłobienie. Wskutek tego w cytoplazmie powstaje pęcherzyk zawierający transportowany materiał. Endocytozę dzielimy dodatkowo na fagocytozę i pinocytozę.

Na czym polega endocytoza?

W pierwszej kolejności należy wyróżnić fagocytozę i pinocytozę. Fagocytoza to odmiana endocytozy, w przebiegu której do wnętrza komórki transportowane są bakterie, elementy martwe czy inne struktury. Inna nazwa tego zjawiska brzmi „pożeranie komórkowe”, ponieważ obejmuje widoczne w obrazie mikroskopowym pochłanianie tych cząsteczek przez komórki krążące we krwi, takie jak choćby granulocyty obojętnochłonne. Pod wpływem kontaktu transportowanego materiału z błoną komórkową następuje jej wpuklenie, które następnie zamyka się i oddziela w postaci wodniczki. Wewnątrz niej zamknięty jest pochłonięty materiał. Błona komórkowa pozostaje nienaruszona.

Pinocytoza z kolei to odmiana endocytozy, w przebiegu której porcja płynu poza komórką zostaje otoczona błoną, a następnie przemieszcza się do wnętrza komórki. Inna nazwa tego zjawiska brzmi „picie komórkowe”. Zasadniczo jest takim samym procesem jak fagocytoza, z tą różnicą, że transportowany materiał jest płynem. Pochłonięta substancja znajduje się w roztworze wodnym, dlatego nie widać jej w obrazie mikroskopowym.

Endocytoza podstawowa oraz endocytoza z udziałem klatryny

Dodatkowo wyróżnia się endocytozę podstawową i z udziałem klatryny. Pierwsza z nich jest procesem niespecyficznym, podczas gdy endocytoza z udziałem klatryny zachodzi wyłącznie w miejscach błony komórkowej, w których gromadzi się białko o nazwie klatryna (stąd nazwa procesu). Wraz z postępem procesu endocytozy cząsteczki klatryny tworzą geometryczny układ otaczający pęcherzyk endocytotyczny. Podczas oddzielania się pęcherzyka od błony komórkowej ważną rolę spełnia białko o nazwie dynamina. Bywa ono nazywane enzymem odszczepienia.

Endocytoza zależna od klatryny odpowiada za pochłanianie różnych receptorów i ich ligandów, np. czynnika wzrostu nerwów. Dodatkowo odgrywa kluczową rolę w działaniu połączeń synaptycznych.

Endocytoza związana z receptorem

Endocytoza receptorowa ma miejsce w rejonach błony komórkowej zwanych dołeczkami okrytymi. Cały proces prezentuje się następująco:

wiązanie ligandy z receptorami błonowymi komórki;
migracja kompleksu receptor-liganda aż do miejsca dołeczka okrytego;
utworzenie wpuklenia błony komórkowej po dotarciu kompleksu do celu;
odłączenie wpuklenia od błony komórkowej;
oddzielenie receptora i ligandy w powstałym pęcherzyku cytoplazmatycznym i pozostawienie ligandy wewnątrz endosomu.

Tak powstały endosom trafia następnie do aparatu Golgiego, jeśli ma uczestniczyć w przyszłych procesach komórkowych, bądź jest transportowany do lizosomów, jeśli powinien zostać zniszczony. Po endocytozie pęcherzyk błonowy jest wbudowywany w błonę komórkową na drodze endocytozy. Oba procesy uzupełniają się więc wzajemnie.

Znaczenie endocytozy

Fagocytoza jest sposobem odżywiania się pierwotniaków, choć pełni także kluczową rolę w organizmach wielokomórkowych. To właśnie tą drogą komórki żerne (makrofagi, monocyty czy neutrofile) rozpoznają i niszczą mikroorganizmy chorobotwórcze. Z kolei drogą pinocytozy komórka wychwytuje i przyjmuje cenne związki niezbędne do jej odżywienia i prawidłowego funkcjonowania, np. witaminy, hormony, składniki mineralne.

Polecane produkty:

	Spirulina w proszku 100% naturalna Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej...
	Spirulina w tabletkach 100% naturalna Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej...