Jak widzi noworodek? To często zadawane pytanie przez świeżo upieczone mamy i dość ciekawe. Mało kto zastanawia się nad aspektem prawidłowego widzenia noworodka, ponieważ i tak dziecko nie powie nam, co widzi. Jednak na ogół rodzice są ciekawi czy maluchy są w stanie ich zobaczyć i czy reagują na kolory. Tym bardziej, że często dobieramy wystrój pokoju dziecięcego lub ubranka pod płeć.
Jak widzi noworodek?
Panuje powszechne przekonanie, że noworodek po urodzeniu nie widzi wcale. Ciekawostką jest, że zawiązki oczu kształtują się już końcem 7. tygodnia ciąży, zaś około 27. tygodnia wykształca się siatkówka. Po urodzeniu dziecko na ogół ma zapuchnięte oczy, nie rozróżnia kolorów i kształtów, ale mimo tego widzi. Uważa się, że w momencie narodzin noworodek dysponuje zaledwie 10% ostrości widzenia, jaką ma człowiek dorosły. Podsumowując, świat wygląda jak za gęstą mgłą. Wzrok jest najsłabiej rozwiniętą cechą człowieka tuż po porodzie.
Opuchnięte powieki nie są bez znaczenia. Mają one na celu chronić oczy noworodka przed nadmiernym działaniem światła. W końcu przez 9 miesięcy maluch przebywał w całkowitych ciemnościach. Zbyt ostre światło mogłoby uszkodzić delikatne oczy i tym samym wzrok. Dziecko nie jest jeszcze przyzwyczajone do światła. Jednak już po kilku dniach opuchlizna samoistnie schodzi.
Dalszy rozwój wzroku
Wzrok dziecka rozwija się intensywniej w kolejnych miesiącach życia, począwszy od pierwszego miesiąca. Można to przedstawić schematycznie, biorąc pod uwagę poszczególne miesiące:
- 1 miesiąc – dziecko widzi trochę lepiej. Wie, co znajduje się na obrzeżach pola widzenia, jednak wciąż nie jest w stanie określić centrum pola widzenia;
- 2 miesiąc – jest w stanie widzieć przedmioty na odległość około 60 cm;
- 3 miesiąc – można zaobserwować kontrolowane ruchy gałek ocznych, jednak pole widzenia nadal jest rozmyte. Mimo tego dziecko może już skupić spojrzenie na jednym punkcie, a jeśli zaczniemy nim poruszać, jego wzrok podąży na tą rzeczą;
- 4 miesiąc – wzrok malucha zaczyna się wyostrzać. Dziecko zaczyna zauważać i interesować się własnymi dłońmi, chętnie obserwuje je z każdej strony. Udowodniono, że w tym miesiącu kształci się zdolność rozpoznawania koloru niebieskiego;
- 5 miesiąc – dziecko zaczyna się interesować dalej umiejscowionymi przedmiotami, dlatego interesują go własne stopy. Wzrok się wyostrza.
Niemal całkowicie funkcje gałek ocznych kształtują się jednak dopiero w okolicach 1. roku życia. Niemowlę w tym wieku rozróżnia detale, potrafi ocenić odległość, a jego pole widzenia jest niemal tak szerokie jak u osoby dorosłej.
Widzenie kolorów
Wspomniano, że w okolicach 4 miesiąca życia dziecko zaczyna rozpoznawać kolor niebieski. Jednak co z pozostałymi kolorami? W końcu pokoik dziecięcy wystraja się specjalnie po to, aby dziecko obserwowało kolory i czuło się dzięki temu dobrze. Rozwój widzenia barw można przedstawić następująco:
- noworodek – widzi tylko zestawienie czerni i bieli;
- 1 miesiąc – dostrzega bardzo jaskrawą czerwień;
- 2 miesiąc – widzi czerwień o każdym odcieniu oraz zieleń;
- 3 miesiąc – zauważa kolor żółty;
- po 6. miesiącu – zaczyna odróżniać pozostałe kolory oraz ich odcienie.
Rozwój wzroku można stymulować poprzez wzbogacanie pokoju o zabawki w różnych odcieniach.
Stymulacja rozwoju wzroku
W zależności od poszczególnych miesięcy rozwoju dziecka jego wzrok można wspierać. Noworodkom warto pokazywać przedmioty w intensywnych kolorach bieli, czerni i czerwieni, jednak na tym etapie rozwoju najlepszą opcją będzie częste pochylanie się nad malcem, ponieważ to właśnie ludzkie twarze interesują go najbardziej. Do 3 miesiąca życia niemowlę kładziemy symetrycznie na obydwu bokach, aby stymulować prawidłowy rozwój gałek ocznych. Między 4. a 6. miesiącem można zacząć pokazywać dziecku kolorowe obrazki i książeczki, zaś między 6. a 12. miesiącem warto wprowadzić zabawy koordynacyjne, typu: chowanego czy „akuku”.
Bibliografia
Bręborowicz G., Położnictwo, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
Bręborowicz G., Położnictwo i Ginekologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2020.
Kawalec W., Grenda R., Kulus M., Pediatria, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
