Hirsutyzm w zespole policystycznych jajników

Hirsutyzm w zespole policystycznych jajników to nagminny problem związany z zaburzeniami gospodarki hormonalnej. Warto podkreślić, że istnieje wiele przyczyn hirsutyzmu. Do głównych należy zespół policystycznych jajników, który charakteryzuje się nadmierną produkcją androgenów.

Hirsutyzm

Hirsutyzm to defekt kosmetyczny wynikający z zaburzeń gospodarki hormonalnej, który objawia się występowaniem owłosienia typu męskiego w miejscach nietypowych dla kobiet. Niechciane owłosienie może więc pojawiać się na twarzy (górna warga, broda, baczki), w okolicach brodawek sutkowych, klatki piersiowej, a także w okolicy krzyżowo-lędźwiowej.

Defekt ten należy do najczęściej występujących dolegliwości o podłożu endokrynologicznym u kobiet będących w wieku rozrodczym. Jest następstwem chorób ogólnoustrojowych, do których należy otyłość, cukrzyca typu II, zaburzenia sercowo-naczyniowe, a szczególnie zaburzenia ze strony układu rozrodczego, który objawia się występowaniem licznych torbieli na jajnikach, zaburzeniami owulacji lub jej brakiem, hiperandrogenizmem oraz niepłodnością.

Zobacz również: Przyczyny niepłodności u kobiet.

Rozpoznanie hirsutyzmu

W celu diagnostyki hirsutyzmu niezbędna jest wizyta lekarska u endokrynologa, dermatologa lub ginekologa. Już wstępna konsultacja będzie mogła określić typ oraz rodzaj owłosienia. Dodatkowo podczas diagnostyki brane są pod uwagę czynniki takie jak wiek, w którym pojawiły się objawy choroby, geny oraz czynniki etniczne.

Jedną z najbardziej popularnych metod rozpoznania hirsutyzmu jest skala Ferrimana i Gallweya, która obejmuje diagnostykę objawów od 0 do 4 punktów. Otrzymanie więcej niż 8 punktów w tej skali świadczy o hirsutyzmie.

Jeśli zostanie ono zdiagnozowane, kolejnym krokiem jest wykonanie badania krwi, badań hormonalnych, a także ocena funkcji jajników oraz nadnerczy. W momencie gdy lekarz podejrzewa hirsutyzm może zlecić dodatkowo oznaczenie:

• hormonu luteinizującego LH;
• hormonu folikulotropowego FSH;
• rezerwy jajnikowej AMH;
• hormonu tyreotropowego;
• progesteronu;
• prolaktyny;
• naturalnego hormonu steroidowego, który produkowany jest w nadnerczach;
• białek wiążących hormony płciowe.

Zobacz również: Morfologia krwi.

Jak rozpoznać zespół policystycznych jajników?

Zespół policystycznych jajników określa się biorąc pod uwagę standardy Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego, który stwierdza, że schorzenie to objawia się zaburzeniami miesiączkowania, owulacji, niepłodnością oraz androgenizacją z często występującym hirsutyzmem oraz otyłością.

Przy rozpoznaniu zespołu policystycznych jajników bierze się pod uwagę objawy tj.:

• bardzo rzadkie owulacje lub ich zanik;
• nadmierna aktywność hormonów-androgenów potwierdzona badaniami klinicznymi lub laboratoryjnymi;
• obraz policystycznych jajników w badaniu USG;
• kliniczne lub biochemiczne objawy hiperandrogenizmu – hirsutyzm, trądzik pospolity;
• wykluczenie innych chorób, które przebiegają z nadmierną ilością androgenów – zaburzenia funkcji tarczycy, zespół Cushinga, wrodzony przerost nadnerczy.

Owłosienie w obrębie twarzy jak i ciała u kobiet, u których zdiagnozowano zespół policystycznych jajników ściśle powiązane jest z nadmierną ilością androgenów. Warto podkreślić, że hormony te występują zarówno u mężczyzn jak i u kobiet. Podwyższony poziom u mężczyzn uwarunkowany jest biologicznie, przez co jest zjawiskiem fizjologicznym.

Z kolei podwyższony poziom androgenów u kobiet może przyczynić się do męskiej budowy ciała, łysienia typu męskiego, powiększania łechtaczki lub zmniejszenia piersi.

Leczenie

Hirsutyzm w przebiegu PCOS można leczyć wykorzystując farmakoterapię, leczenie mechaniczne, a także wszelkie sposoby z zakresu kosmetologii.

1. Leczenie farmakologiczne ogólne.

Leczenie farmakologiczne obejmuje wiele metod, a zdecydowana większość leków jaka wykorzystywana jest w tego rodzaju terapii zatwierdzona jest przez Agencję Żywności i Leków FDA. Mimo to nie wykazują one ściśle określonych wskazań, co do danej przypadłości. Niemniej jednak charakteryzują się dużą skutecznością w terapii nadmiernego owłosienia.

Wśród najpopularniejszych sposobów farmakologicznego leczenia ogólnego wyróżnia się tabletki antykoncepcyjne. Środki te powodują obniżenie LH i FSH jak i stężenie androgenów. Dodatkowo na skutek tego leczenia dochodzi do zwiększenia produkcji SHBG w wątrobie i jednoczesnego zmniejszenia się poziomu wolnego testosteronu. Jak się okazuje tabletki antykoncepcyjne oprócz tego, że przyczyniają się do spowolnienia wzrostu włosków przynoszą bardzo dobre efekty w postaci niwelowania stanów zapalnych, a także objawów trądziku pospolitego i łojotoku.

Innym rozwiązaniem jest zastosowanie octanu cyproteronu, który łączy w sobie działanie antykoncepcji z działaniem antyandrogenowym. Należy on do najpopularniejszych środków farmakologicznych w terapii hirsutyzmu.

Terapia hirsutyzmu w zespole policystycznych jajników obejmuje również leczenie spironolaktonem czyli lekiem o działaniu antyandrogenowym i moczopędnym. Jego mechanizm działania polega na wiązaniu receptorów androgennych, hamowaniu 5 alfa-reduktazy, zmniejszeniu aktywności l7 alfa-hydroksylazy skutecznie obniżając stężenie testosteronu we krwi. To metoda, która skutecznie spowalnia wzrost włosów. Efektem ubocznym terapii jest wielomocz, zgaga, zwiększona suchość skóry, zmniejszone ciśnienie tętnicze, ból głowy oraz zmęczenie. 

Ponadto do farmakologicznych metod ogólnych należy również flutamid – niesteroidowy lek o działaniu antyandrogenowym. Warto podkreślić, że wywołuje silniejsze skutki uboczne w postaci znacznego uszkodzenia wątroby.

2. Leczenie farmakologiczne miejscowe.

W grupie tej najpopularniejszą metodą jest hydrochlorekeflornityny, który skutecznie spowalnia wzrost mieszków włosowych na twarzy na skutek trwałego zahamowania aktywności dekarboksylazy L-ornitynowej. Skutkiem ubocznym metody jest pojawienie się zmian trądzikowych na skórze, pieczenie, jej suchość, świąd czy zapalenie mieszków włosowych.

3. Zabiegi kosmetyczne.

Zabiegi kosmetyczne w kierunku usuwania zbędnego i niechcianego owłosienia obejmuje depilację oraz epilację.

Do zabiegów depilacji zalicza się:

• golenie – czyli ścinanie łodygi włosa za pomocą maszynki lub trymera. Golenie należy do najprostszych, a zarazem najszybszych i najtańszych metod depilacji. Wadą golenia jest jednak krótko utrzymujący się efekt gładkiej skóry;
• pęseta, wosk i depilator elektryczny – metoda zapewnia dłuższy efekt jednak wiąże się z nią wysoki ból oraz ryzyko wystąpienia podrażnień oraz wrastania włosów;
• depilacja mechaniczna – obejmuje preparaty ścierne tj. pumeks. Efekt jest bardzo zbliżony do tradycyjnego golenia maszynką, jednak odrastający włos nie jest tak mocny;
• rozjaśnianie – nie gwarantuje usunięcia niechcianego owłosienia, a jedynie rozjaśnienie koloru włosów przez co stają się mniej widoczne. Metoda zalecana jest szczególnie osobom z niskim progiem bólu i dużą wrażliwością;
• depilacja chemiczna – obejmuje pianki i kremy do depilacji, których działanie polega na rozpuszczaniu keratyny włosa. Metoda skutecznie usuwa niechciane włosy nie dając przy tym żadnych odczuć bólowych.

Epilacja to trwała metoda usuwania zbędnego owłosienia. W tym przypadku wykorzystuje się metody elektrochemiczne (elektroliza, metoda blend, termoliza), laser oraz fotodepilację (IPL).

• elektroliza – polega na wprowadzaniu do cebulki włosa igły, przez którą przechodzi prąd stały niszcząc tym cebulkę włosa i prowadząc do obumierania jego całej struktury. Zabieg jest bolesny i czasochłonny;
• laser – wykorzystuje działanie wiązki świetlnej, która absorbowana jest przez melaninę zawartą w cebulce włosa. W kontakcie ze skórą światło przekształca się w energię termiczną, która podgrzewa struktury w skórze właściwej powodując redukcję włosów;
• IPL – intense pulsed light czyli intensywnie pulsujące światło, które w odróżnieniu od lasera posiada rozproszoną wiązkę świetlną. Jest zabiegiem mniej bolesnym niż laser, co przekłada się na dłuższą serię zabiegową obejmującą 10-12 powtórzeń.

Bibliografia

1. Nikiel A., Kosmetologia Estetyczna, Hirsutyzm u kobiet w przebiegu zespołu policystycznych jajników. Leczenie  i pielęgnacja, 4/2017.

	Spirulina w proszku 100% naturalna Spirulina w proszku wykorzystywana jest najczęściej do wykonywania odżywczych i oczyszczających maseczek wpływając m.in. na poprawę wyglądu skóry. Dostarcza niezbędne witaminy, minerały i inne składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.. Zobacz więcej...
	Spirulina w tabletkach 100% naturalna Spirulina zawiera wysokiej jakości naturalne witaminy i minerały. Jej skład to m.in. biotyna, kwas foliowy, beta-karoten, witamina D, witamina E oraz wiele innych witamin. To również źródło niezbędnych minerałów jak magnez, cynk, wapń, żelazo.. Zobacz więcej...