Blizny potrądzikowe

Blizny potrądzikowe to często efekt uboczny przebytego trądziku pospolitego. Zwykle pojawiają się w wyniku nieprawidłowego leczenia lub całkowitego zaniedbania problemu wykwitów skórnych. Ich obecność wiąże się z dużym dyskomfortem psychicznym oraz obniżoną samooceną.

Trądzik pospolity

Trądzik pospolity należy do najczęściej występujących chorób skóry w wieku młodzieńczym. Jej etiologia wynika z nadmiernej pracy gruczołów łojowych, a niewłaściwe leczenie lub całkowite zaniedbanie może skutkować pozostawieniem na powierzchni skóry nieestetycznych blizn. Warto podkreślić, że rodzaj trądziku oraz zaburzenia występujące w procesie gojenia się ran warunkują charakter powstałych blizn.

Niewłaściwy proces regeneracji i odnowy powoduje więc zaburzenia w strukturze skóry oraz naskórka wywołując tym powstanie blizny. Wówczas skóra właściwa traci swoją histologiczną budowę, a także mechaniczną odporność. Naskórek zostaje wygładzony, następuje zaburzenie poletkowania, w związku z tym nie odnawiają się jego przydatki (włosy, gruczoły).

Zdecydowany procent stanowią sytuacje, w których dochodzi do wyniszczenia kolagenu w skórze właściwiej prowadząc do powstania blizn zanikowych. Znacznie rzadziej dochodzi do momentu nadmiernej produkcji kolagenu czego efektem jest powstawanie blizn przerosłych oraz keloidów.

Mechanizm powstawania blizn potrądzikowych

Sytuacje uszkodzenia skóry aktywują kaskadę naturalnych procesów naprawczych, których zadaniem jest odbudowa skóry w wyniku przywrócenia jej fizjologicznych właściwości. Ubytek w skórze, który następuje w wyniku przerwania jej ciągłości zostaje zastąpiony nowym fragmentem – mocno unaczynioną tkanką ziarninującą. Bogata jest w dużą liczbę włókien kolagenu, które na początku ułożone są chaotycznie, z czasem jednak zostają uporządkowane.

Z biegiem czasu uszkodzona skóra ulega procesowi bliznowacenia, w wyniku czego zastępuje ją tkanka łączna włóknista. W związku z tym blizna różni się od skóry zdrowej strukturą, zabarwieniem, brakiem owłosienia, a także poziomem elastyczności, wytrzymałości oraz odpornością na działanie promieni słonecznych.

Tworzenie się blizny jest częścią składową procesu gojenia się rany. Zjawisko to obejmuje 3 ważne fazy:

• zapalną;
• proliferacyjną;
• gojenia i dojrzewania.

Tuż po przerwaniu ciągłości skóry następuje zlepianie się płytek krwi, stymulacji układu krzepnięcia, a także powstawania skrzepu, który bogaty jest w fibrynę. Trombocyty, które występują wokół ściany uszkodzonych naczyń kontaktują się bezpośrednio z kolagenem, który warunkuje ich aktywność oraz agregację. Następuje obkurczanie się naczyń krwionośnych w wyniku miejscowego uwalniania się adrenaliny, noradrenaliny, prostaglandyn oraz tromboksanu A2. W tym samym czasie następuje również tworzenie się skrzepu wewnątrz naczyń.

Płytki krwi produkują trombospondynę, czynnik Willebranda, fibronektyny, fibrynogen, które aktywują proces krzepnięcia krwi. Efektem tego jest wytworzenie się czopu hemostatycznego oraz zatrzymanie się krwawienia.

Po agregacji płytki krwi ulegają degranulacji uwalniając z ziarnistości prostaglandyny, serotoninę, histaminę, a także cytokiny takie jak:

• czynnik wzrostu nabłonka;
• płytkowy czynnik wzrostu;
• czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego;
• transformujący czynnik wzrostu alfa i beta.

1. Faza zapalna.

Faza zapalna swój początek posiada na przestrzeni pierwszych 6 godzin od momentu uszkodzenia skóry i trwa przez kolejne 48-72 godziny. W wyniku działania histaminy, kinin, prostaglandyn rozszerzają się naczynia krwionośne, co przyczynia się do zwiększenia ich przepuszczalności. Następuje wówczas wysięk, zauważalne jest zaczerwienienie skóry oraz obrzęk. Na skutek chemotaksyn (TGF, beta, PDGF, leukotrienu B, czynnika aktywującego płytki PAF) następuje przemieszczanie się leukocytów w miejsce, w którym występuje stan zapalny. Główną grupę białych krwinek w miejscu uszkodzenia tworzą więc granulocyty obojętnochłonne. Dzięki ich właściwościom fagocytarnym, a także możliwości uwalniania enzymów protealitycznych następuje oczyszczanie rany.

W drugiej dobie następuje zwiększona ilość monocytów, które zastępują granulocyty obojętnochłonne w miejscu objętym stanem zapalnym. Kiedy monocyty opuszczają naczynia krwionośne ulegają zmianie na makrofagi. Te natomiast pochłaniają znajdujące się drobnoustroje oczyszczając ranę. Makrofagi odpowiedzialne są za produkcję wielu cytokin m.in. interleukiny 1, insulinopodobny czynnik wzrostu, czynnik wzrostu fibroblastów, czynnik martwicy nowotworów TNF oraz czynnik wzrostu nabłonka. Wszystkie te związki aktywują białe krwinki oraz fibroblasty dodatkowo pobudzają proces naskórkowania oraz tworzenia się nowych naczyń krwionośnych.

2. Faza proliferacji.

Faza proliferacji polega na pojawieniu się fibroblastów, które zostały pobudzone przez cytokiny tj. PDGF, EGF, TGF beta, FGF, a także na tworzeniu kolagenu oraz ziarniny.

Fibroblasty, które odpowiedzialne są za produkcję kolagenu rozpoczynają ten proces pomiędzy trzecim, a piątym dniem od momentu zranienia i trwa on przez kilka tygodni. W początkowym etapie produkowany jest kolagen typu III, który z biegiem czasu zastępowany jest przez kolagen mocniejszy typu I. Należy zaznaczyć, że największa synteza kolagenu zachodzi między 14 a 28 dniem od uszkodzenia skóry, po czym stopniowo zmniejsza się.

W momencie tworzenia się ziarniny następuje również proces naskórkowania oraz tworzenia się nowych naczyń krwionośnych. Podczas naskórkowania keratynocyty przedostają się z obwodu rany do jej wnętrza wykorzystując ziarninę jako jej podłoże. Przemieszczanie się komórek naskórka następuje w wyniku działania kolagenu, fibronektyny, a także uwalnianych czynników wzrostu.

Kolejnym krokiem jest proliferacja keratynocytów, która zachodzi w momencie całkowitego pokrycia rany cienką warstwą nabłonka. Etap ten następuje w wyniku podziału macierzystych komórek mieszków włosowych na brzegach rany. Proliferacja keratynocytów może trwać od 10 dni nawet do kilku tygodni.

3. Faza gojenia się.

Faza gojenia się rany polega na procesach jej przebudowy oraz dojrzewaniu. Tak zwany remodeling następuje między trzecim, a siódmym dniem od urazu skóry i trwać może od kilku miesięcy nawet do roku. W tym etapie wcześniej utworzona ziarnina stopniowo przekształcana jest w tkankę włóknistą. Dodatkowo między czwartym, a piątym dniem następuje obkurczanie rany. Dzieje się to w przebiegu 14 dni i uwarunkowane jest obecnością fibroblastów na granicach zranienia skóry. Fibroblasty te wykazują właściwości kurczliwe, dzięki obecności filamentów aktynowych. Struktury te tworzą wiele połączeń szczelinowych wraz z kolagenem i fibronektyną. W wyniku kurczenia się przyciągają do siebie granice rany przyczyniając się do jej zmniejszenia.

Z kolei moment przebudowy blizny następuje gdy wskaźnik produkcji kolagenu zmniejsza się. Dochodzi do tego w wyniku działania interferonu, czynnika martwicy nowotworów oraz enzymatycznej aktywności kolagenaz. Chaotyczny układ włókien kolagenowych typu III przekształca się w ułożone regularne pasma włókien kolagenu typu I. Dzięki temu zjawisku blizna zwiększa swą wytrzymałość mechaniczną.

Blizny potrądzikowe – rodzaje

Blizny potrądzikowe można podzielić biorąc pod uwagę ich wygląd, czas powstawania oraz przyczynę.

Ze względu na wygląd, blizny potrądzikowe dzieli się na:

• hipertroficzne (wyniosłe ponad powierzchnię skóry);
• atroficzne (występują poniżej powierzchni skóry):
• odbarwione.

Blizny atroficzne dzieli się na:

• płytkie;
• walcowate;
• w kształcie wagonu;
• w kształcie szpikulca.

Do innych rodzajów blizn zaliczają się keloidy oraz blizny przerosłe. Blizny hipertoficzne (przerosłe) zwykle wyniosłe są ponad powierzchnię skóry o barwie różowej lub czerwonej. Ich pojawienie się wynika z nieprawidłowego leczenia trądziku lub całkowitego jego braku. Należy podkreślić, że blizny te z biegiem czasu mogą ulec zmniejszeniu oraz spłaszczeniu. Keloidy z kolei w odróżnieniu od blizn przerosłych wychodzą poza kontur rany i wraz z upływem czasu mogą się powiększać.

Co warunkuje wygląd blizn?

Proces gojenia się skóry z pozostawieniem blizny uwarunkowany jest czynnikami ogólnymi i miejscowymi.

Czynniki ogólne:

• wiek;
• kolor skóry;
• cukrzyca;
• zaburzenia hormonalne;
• sposób odżywiania się;
• niedobory witaminowe;
• przyjmowanie leków;
• geny;
• choroby nerek oraz wątroby.

Czynniki miejscowe:

• lokalizacja rany;
• kształt, szerokość oraz głębokość rany;
• nieodpowiednie ukrwienie rany;
• infekcja rany;
• przyjmowanie leków w najbliższym otoczeniu rany;
• pielęgnacja rany.

Podsumowanie

Występowanie blizn na skórze przyczynia się do pogorszenia stanu psychicznego, co z kolei prowadzi do obniżenia własnej samooceny i pewności siebie. Wieloetapowy proces jej gojenia się oraz towarzyszące temu różne czynniki utrudniają dostosowanie idealnej terapii jej usuwania lub zmniejszenia widoczności. Niestety mimo znacznego rozwoju technologicznego w korekcji blizn nie zawsze można usunąć je całkowicie.

Bibliografia

1. Sałagan K., Niemyska K., Kosmetologia Estetyczna, Blizny potrądzikowe – mechanizm powstawania i diagnostyka, 4/2018.

	Czarnuszka siewna Czarnuszka ma zastosowanie w różnego rodzaju problemach skórnych. Jest wykorzystywana w zwalczaniu trądziku, blizn, zakażeń wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, alergii, a także suchej skóry, również głowy (np. łupież). Zobacz więcej...
	Olej z czarnego kminku Olej z czarnego kminku tłoczony na zimno zachowuje wszystkie, cenne substancje m.in. witaminę E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Jego działanie to dokładne nawilżanie, szybsza regeneracja, poprawa wyglądu skóry ... Zobacz więcej...