Choroby tkanki łącznej

24 lipca, 2020
08:00

Aktualizacja: 1 kwietnia 2021

Choroby tkanki łącznej (kolagenozy) to schorzenia prowadzące do zmian w obrębie jej komórek. Różne struktury tkanki łącznej narażone są więc na wystąpienie stanu zapalnego. Mimo to właściwa diagnoza oraz zastosowanie szybkiego leczenia zapewnia skuteczne wyeliminowanie lub zmniejszenie przykrych objawów choroby.

Tkanka łączna

Tkanka łączna znajduje się w sercu, płucach, nerwach, skórze, kościach oraz naczyniach krwionośnych. Jej celem jest ochrona oraz spajanie narządów wewnętrznych. Należy podkreślić, że podłoże chorób tkanki łącznej może mieć różne rodzaje. Mogą wynikać m.in. z zaburzeń układu odpornościowego, hormonalnego, mieć charakter genetyczny lub środowiskowy.

Choroby tkanki łącznej

Wśród najczęściej występujących chorób tkanki łącznej zalicza się:

1. Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS).

Reumatoidalne zapalenie stawów to choroba zapalna, w przebiegu której następuje uszkodzenie chrząstek, kości, więzadeł oraz ścięgien. Zmianom tym towarzyszy ból oraz obrzęk. Choroba wykazuje charakter przewlekły. Jej główną przyczyną są uwarunkowania genetyczne, zaburzenia ze strony układu odpornościowego, silny stres, palenie papierosów (osoby palące nałogowo należą do grupy ryzyka rozwoju choroby), płeć (kobiety chorują częściej niż mężczyźni).

Choroba objawia się stanem podgorączkowym lub gorączką oraz dolegliwościami występującymi w symetrycznych stawach pod postacią bólu, obrzęku, zniekształceń oraz zesztywnień, które ograniczają ruchomość. Objawy dotyczą szczególnie stawów śródręczno-paliczkowych, nadgarstka, śródstopno-paliczkowych, kolanowych i ramiennych.

Stan zapalny pojawia się w wewnętrznej wyściółce torebki stawowej, a następnie obejmuje cały staw oraz jego okolice. Zdecydowanie widocznym objawem reumatoidalnego zapalenia stawów są ich zniekształcenia, którym towarzyszyć mogą zaniki mięśniowe. Kolejny etap choroby powoduje niszczenie chrząstek oraz powierzchni stawowych czego efektem są zwichnięcia, zesztywnienia oraz unieruchomienia.

Należy podkreślić, że reumatoidalne zapalenie stawów może dotyczyć głównych narządów wewnętrznych. Na skutek objawów choroby może rozwinąć się miażdżyca. W związku z tym u osób chorych istnieje zwiększone ryzyko niewydolności serca oraz chorób naczyń krwionośnych. Postępujący rozwój miażdżycy ściśle powiązany jest ze stanem zapalnym toczącym się w organizmie.

2. Toczeń rumieniowaty układowy.

Toczeń rumieniowaty układowy to choroba autoimmunologiczna, dotycząca głównie kobiet. Cechuje się występowaniem zarówno zaburzeń humoralnych jak i komórkowych. Należy podkreślić, że w przebiegu choroby mogą występować poważne zmiany w narządach wewnętrznych.

Toczeń rumieniowaty układowy charakteryzuje się różnorodnym obrazem klinicznym, który uwarunkowany jest poziomem zajęcia narządów wewnętrznych oraz skóry.

Zmiany skórne wykazują charakter rumieniowy, czasami ostro zapalny w obrębie policzków (efekt motyla). Choroba może przebiegać również w sposób ostry w towarzystwie podwyższonej temperatury, silnych bólów stawów oraz niewydolności narządów (serce, nerki, płuca).

Leczenie polega na podaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych, kortykosteroidów lub leków przeciwmalarycznych.

3. Choroba Dupuytrena.

Choroba Dupuytrena nazywana jest również przykurczem Dupuytrena, która objawia się skróceniem lub pogrubieniem rozcięgna dłoniowego, w efekcie czego następuje:

pogłębienie zgięciowe palców (palec IV i V);
guzki oraz zgrubienia podskórne na dłoniowej stronie ręki;
problem z odwodzeniem i prostowaniem palców;
pojawienie się włóknistych pasm, które upośledzają funkcje ręki.

Leczenie obejmuje terapię farmakologiczną, operację lub rehabilitację. Leczenie nieoperacyjne polega na podaniu choremu kolagenazy (enzym), której celem jest rozpuszczenie pasm tkanek powodujących przykurcz. Preparat podaje się w tkankę chorą z udziałem badania USG. Po zabiegu zalecana jest terapia manualna u fizjoterapeuty w celu prawidłowego wyprostowania palców.

4. Twardzina układowa.

Twardzina układowa jest przewlekłą chorobą tkanki łącznej o podłożu autoimmunologicznym. Charakteryzuje się postępującym włóknieniem skóry, naczyń krwionośnych oraz narządów wewnętrznych tj. nerki, płuca, serce czy przewód pokarmowy. Ponadto w przebiegu choroby następuje spadek dopływu krwi do tkanek narządów powodując zaburzenie ich funkcjonowania.

Objawy choroby przybierają postać zgrubiałej, twardej skóry. W kolejnym etapie dochodzi do utraty jej elastyczności, które prowadzą do zgrubień. Na skutek tego naczynia krwionośne nie spełniają swojej funkcji, ponieważ nie są w stanie doprowadzić odpowiedniej ilości krwi do narządów. Efektem tego jest uszkodzenie narządów przez spadek dopływu krwi. Twardzina układowa częściej dotyka kobiet niż mężczyzn.

Wyróżnia się twardzinę:

ograniczoną – rozwija się powoli, jej objawem jest napadowy skurcz naczyń krwionośnych dłoni, który powoduje zimno lub stres. W kolejnym etapie dochodzi do wystąpienia zmian skórnych, stwardnienia tkanki łącznej, skóry oraz tkanki podskórnej (w tym również tkanek głębokich). Należy podkreślić, że twardzina ograniczona nie dotyczy narządów wewnętrznych;
uogólnioną – wykazuje gwałtowny przebieg oraz bardziej intensywny charakter. Zmiany na skórze obejmują dłonie, ramiona, uda oraz tułów. Odmiana atakuje narządy wewnętrzne tj. serce, płuca, nerki, przewód pokarmowy.

Twardzina układowa jest chorobą nieuleczalną, a zmiany jakie daje na ciele się nieodwracalne. W związku z tym leczenie obejmuje łagodzenie objawów oraz zapobieganie występowania powikłań. Chory przyjmuje leki przeciwbólowe oraz rozszerzające naczynia krwionośne.

Aby zwiększyć sprawność ruchową pacjenta lekarz zaleca wizytę u fizjoterapeuty. Bardzo ważne jest również ograniczenie przez pacjenta czynników wpływających na skurcz naczyń (palenie papierosów, zimno czy stres).

5. Rumień guzowaty.

Rumień guzowaty należy do jednych z odmian rumienia. Wykazuje charakter zapalny i dotyczy szczególnie tkanki tłuszczowej znajdującej się pod skórą. Dolegliwości mogą wywołać zakażenia wirusami, bakteriami, pasożytami oraz niektórymi lekami (przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, tetracykliny, sulfonamidy, salicylany).

Należy podkreślić, że rumień guzowaty może być następstwem innych chorób m.in. sarkoidozy, gruźlicy, toksoplazmozy, mononukleozy, wrzodziejącego zapalania jelita grubego. Ponadto do rozwoju rumienia guzowatego mogą przyczynić się: stres, ciąża (koniec I i początek II trymestru), niska odporność organizmu, zmęczenie.

Początkowo rumień guzowaty objawia się złym samopoczuciem, podwyższoną temperaturą, bólem gardła oraz rozwolnieniem. Dodatkowo zanim pojawiają się charakterystyczne dla rumienia guzowatego guzki mogą występować obrzęki oraz bóle stawów. Osoby chore początkowo nie biorą pod uwagę rozwoju stanu chorobowego, mogę jedynie podejrzewać lekkie przeziębienie. Z upływem czasu na skórze pojawiają się podskórne guzki, które stanowią charakterystyczny objaw rumienia guzowatego.

Objawy lokalizują się na powierzchni podudzi, swą wielkością osiągają średnicę nawet kilku centymetrów. Zmiany mogą się ze sobą zlewać powodując, że objawy skórne osiągają rozmiar 10 cm. Guzki rumienia guzowatego przypominają swoim wyglądem siniaki i podobnie jak one, są bolesne.

Leczenie rumienia guzowatego jest procesem czasochłonnym. Ulgę w dolegliwościach bólowych przynosi maść ichtiolowa oraz maść metanabolowa. W przypadku braku skuteczności metody lekarz może zlecić kortykosteroidy.

Bibliografia

Ciupińska M., Eris I., Frydrych A., Kosmetologia Pielęgnacyjna i Lekarska, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.

Polecane produkty:

	Kolagen naturalny - skóra i stawy Kolagen od bioalgi to naturalny, najwyższej jakości hydrolizat kolagenu. Jest to najważniejsze białko, które wpływa na jakość skóry. Jego odpowiednia ilość zapobiega powstawaniu zmarszczek, cellulitu, rozstępów, ... Zobacz więcej...
	Kwas hialuronowy tabletki Kwas hialuronowy znajduje się w skórze, dzięki czemu czyni ją gładką, elastyczną i bez zmarszczek. Z wiekiem jego ilość jednak maleje i należy dostarczać go do organizmu, aby uzupełnić powstające braki … Zobacz więcej...